Yatırım bankası Morgan Stanley'nin dikkat çekici bir raporu, Çin'in ileri robotlar, özellikle de insansı robotlar konusunda uzun vadeli bir oyun oynadığına işaret ediyor. NVIDIA CEO'su Jensen Huang ve Tesla'dan Elon Musk gibi isimlerin sıkça gündeme getirdiği insansı robotlar, finans piyasalarında da kendine yer bulmaya başladı. Morgan Stanley de bu alanda oldukça iyimser ve son araştırma raporunda, Çin'in robot yarışında ABD'nin önünde olduğuna inanmasının temel nedenlerini sıralıyor.
Çin'in Robotik Gücünün Arkasındaki Nedenler: Nadir Toprak Metalleri, Devlet Teşvikleri ve İş Gücü
Morgan Stanley'nin raporu, Çin'in robot geliştirme hızındaki ilerlemesinin on temel nedenini listelese de, bunların birkaçı daha derinlemesine incelenmeye değer. Banka öncelikle, Çin'in nadir toprak metalleri endüstrisindeki liderliğine dikkat çekiyor. Tahminlerine göre Çin, küresel nadir toprak madenciliğinin %65'ini ve rafinasyonunun ise %85 gibi daha büyük bir payını elinde tutuyor.
İtriyum, neodimyum ve terbiyum gibi nadir toprak metalleri, elektronik üretiminin anahtarı konumunda. Morgan Stanley, Çin'in bu alandaki hakimiyetini kullanarak Batı'nın üretim kompleksini etkileyebileceğini ve robot üretimi için de önemli avantajlar sağlayabileceğini belirtiyor. Rapor, yeni rafinasyon tesislerinin kurulum sürelerinin 20 yıla kadar uzayabilmesinin durumu daha da karmaşık hale getirdiğini vurguluyor.
Batılı firmalardan teknoloji transferi ve yerel Çin fikirlerinin birleşimiyle ortaya çıkan gelişmiş üretim teknolojilerinin yanı sıra Morgan Stanley, 'Yaratıcı Yıkım' konseptinin de Çin'e robot yarışında yardımcı olduğuna inanıyor. Bankaya göre, Çin hükümeti sayesinde "her büyük şehir ve eyaletin kendi insansı yapay zeka/robotik fonu" bulunuyor. Bu destek, Çinli şirketlerin sürekli bir rekabet içinde olmasını sağlıyor; birinin yaratıcı fikirleri diğerlerinin geleneksel yaklaşımlarını yıkıma uğratıyor. Morgan Stanley'e göre bu iç rekabet, "Çin'deki yapay zeka-robot gelişiminin hızlı temposunun yeterince takdir edilmeyen bir itici gücü".
Çin'in gelişmiş teknolojileri ordusuyla (PLA) birleştirme hedefi de robotik gelişimini körükleyen bir diğer faktör. Ayrıca, ülkenin "demografik zorlukları, fiziksel yapay zeka alanında teknolojiler geliştirmek için doğal bir teşvik" sağlıyor. Çin, maratonlar, boks yarışmaları ve dans gösterileri gibi etkinliklerle halkın robotlara olan ilgisini de artırıyor.
Morgan Stanley araştırmasına göre, Çin'in ABD'ye özellikle robot üretimi konusunda liderlik ettiği en büyük alanlardan biri de mesleki eğitim. Banka, 2023'te Çin'de "11.000'den fazla meslek okulunda 5 milyon öğrencinin kayıtlı" olduğunu belirtirken, ABD'de mesleki eğitime odaklanmış okullarda kayıtlı öğrenci sayısının yaklaşık 923 bin civarında olduğunu tahmin ediyor.
Geriye kalan üç faktör ise devlet sübvansiyonları, altyapı ve 'Uzun Oyun'. Çin'in doğrudan ve dolaylı araştırma ve geliştirme sübvansiyonları (örneğin, imalat ve yüksek teknoloji şirketlerinin nitelikli Ar-Ge harcamalarının %200'ünü vergiden düşmesine olanak tanıyan sübvansiyon gibi), ülkenin robot üretimi endüstrisini besleyebilir. Morgan Stanley, Çin'in agresif altyapı yatırımlarının da imalat sektörüne yardımcı olabileceğini ekliyor.
Rapora göre son Çin avantajı ise 'Uzun Oyun' oynama eğilimi. Çin satrancı Go oyununu örnek veren Morgan Stanley, Çin'in yaklaşımının "sabır ve mücadeleci bir arada yaşama" üzerine kurulu olduğuna inanıyor. Bu yaklaşım, "doğrudan çatışma yerine psikolojik avantaj yoluyla nihai bir zafer" için "rakibi dikkatli bir şekilde zayıflığa itmeyi" içeriyor.
Banka, Çin'in stratejik düşüncesinin M.Ö. beşinci yüzyıla dayanan prensiplere dayandığını, ABD'nin ise "çok daha genç bir ülke" olduğunu ve toplumsal hareketliliğin "şirketleri ve yatırımcıları kısa vadeli düşünmeye, acil sonuçları (yakın vadeli büyüme, kar marjı artışı, hisse geri alımları vb.) uzun vadeli stratejik planlamanın önüne koymaya" yönlendirebileceğini yorumluyor.
