Beyne giden kan akışındaki sorunlardan kaynaklanan damar tıkanıklığı, demansın en sık görülen türlerinden biri olmasına rağmen, diğer demans türleri kadar detaylı araştırılmamış ve anlaşılamamıştır. Yeni bir inceleme, mikroplastiklerin bu rahatsızlıkların ortaya çıkmasında veya şiddetlenmesinde rol oynayabileceğine dair önemli bulgular sunuyor.
New Mexico Üniversitesi'nden nöropatolog Elaine Bearer, bu alandaki anlayışımızı derinleştirmek için çalışmalarını sürdürüyor. Yaptığı yeni bir incelemede, damar tıkanıklığına neden olan farklı patolojiler için yeni sınıflandırmalar öneriyor. Bu patolojiler, doku ve organlardaki biyolojik değişimleri ifade ediyor.
Bearer, bu incelemesinde Alzheimer hastalığı ile önemli bir örtüşme olduğunu belirtiyor. Ekibinin geliştirdiği yeni mikroskopi yöntemiyle elde edilen veriler, vücuda sızan mikroplastiklerin damar tıkanıklığına bağlı demans vakalarını tetikleyebileceğini veya mevcut durumu kötüleştirebileceğini ortaya koyuyor.
Bearer, daha önce bu alanda adeta kör uçuşta olduklarını belirterek, çeşitli damar patolojilerinin kapsamlı bir şekilde tanımlanmadığı için ne tedavi edildiğini bilmediklerini ifade ediyor. Ayrıca, göremeyecekleri için nano ve mikroplastiklerin bu resmin bir parçası olduğundan habersiz olduklarını ekliyor.
Kendi mikroskop çalışmaları ve diğer araştırmacıların bulgularını analiz eden Bearer, demans ile vefat etmiş kişilerin beyin damarlarındaki kimyasal boyama sonuçlarını incelemiş. Bu analiz sonucunda, damar tıkanıklığına katkıda bulunabilecek çeşitli hastalık süreçleri tespit edilmiş. Bunlar arasında arterlerin kalınlaşması, az miktarda kanama ve nöronlara zarar verebilen küçük inmeler yer alıyor.
Bu sınıflandırmalar, gelecekteki demans çalışmalarında kullanılmak üzere tasarlanmış olup, kan damarı hasarının hastalıkla nasıl bir ilişki içinde olabileceğini araştırmayı amaçlıyor. Bir rahatsızlığı daha iyi anladıkça, bu yeni bilgi tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine yardımcı olabilir.
Araştırma, Alzheimer hastalığı için de geçerli olabilecek bulgular içeriyor. Damar tıkanıklığı demansında tespit edilen bazı patolojiler, anormal amiloid beta proteinlerinin varlığı gibi Alzheimer hastalığı ile örtüşüyor. İki hastalık arasındaki ilişkinin daha detaylı incelenmesi, farklı demans türlerinin nasıl başladığı ve ilerlediği konusunda yeni bilgiler sunabilir.
Çevremizde her yerde bulunan küçük plastik parçacıklarının beyne de ulaştığı anlaşılıyor. Bu kirleticilerin sağlık üzerindeki etkileri henüz tam olarak bilinmese de, beyindeki hasara veya hastalığa katkıda bulunabilirler veya hasarın bir sonucu olabilirler.
Bearer, beyindeki nanoplastiklerin beyin patolojisi alanında yeni bir etken olduğunu vurguluyor. Alzheimer ve diğer demans türlerine ilişkin mevcut tüm düşüncelerin, bu keşif ışığında yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini belirtiyor. Bulduğu sonuçların, demanslı bireylerde, sağlıklı bireylere göre daha fazla plastik varlığı gösterdiğini ve bunun demansın derecesi ve türü ile ilişkilendirilebileceğini ekliyor.
Damar tıkanıklığı demansı, 19. yüzyılın sonlarından beri bilinmesine rağmen, diğer demans türlerinin teşhisi ve takibinin daha kolay olması nedeniyle araştırmaların büyük bir kısmı farklı alanlara yönelmişti. Şimdi ise, farklı demans türlerine yaklaşmak için yeni bir çerçeve bulunuyor. Demans vakalarının hepsinin kendine özgü farklılıkları var ve bu varyasyonları daha derinlemesine incelemek, bazı kişilerin beyin hastalıklarına neden daha yatkın olduğunu ve bunlara karşı neler yapılabileceğini anlamamıza yardımcı olabilir.
Bearer, patolojik değişiklikleri bu kapsamlı şekilde tanımlamanın gerçekten yeni olduğunu ifade ediyor. Araştırma, Amerikan Patoloji Dergisi'nde yayımlanmıştır.
