Genetik olarak Alzheimer hastalığına yatkınlığı olan bireylerde, mikroplastik tüketiminin bilişsel gerilemeyi tetikleyebileceği yönünde dikkat çekici bir araştırma sonuçlandı. Yeni bir çalışmada, fareler üzerinde yapılan deneyler, mikroplastiklerin Alzheimer riskini artırabilecek genetik faktörlerle nasıl etkileşime girebileceğini ve beyin fonksiyonlarında bozulmalara yol açabileceğini ortaya koydu.
Araştırmacılar, insanlarda Alzheimer hastalığı riskini artıran APOE4 geni varyantına sahip fareler ile bu geni taşımayan APOE3 geni varyantına sahip fareler olmak üzere iki grup kullandı. Her grubun içinde yer alan bazı farelerin içme sularına mikroplastik eklendi, bazılarına ise eklenmedi. Amaç, genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin (bu durumda mikroplastikler) birleşiminin beyin sağlığını nasıl etkilediğini anlamaktı.
Bilişsel yetenekleri ölçmek için tasarlanmış testler kullanılarak yapılan değerlendirmelerde, APOE4 geni taşıyan ve mikroplastik tüketen farelerde bilişsel gerileme belirtileri gözlemlendi. APOE3 geni taşıyan fareler ve mikroplastiklere maruz kalmayan APOE4 fareleri ise normal davranışlar sergiledi. Bu durum, genetik risk ile mikroplastik maruziyetinin bir araya gelmesinin hayvanlarda davranışsal değişikliklere yol açtığını düşündürüyor.
Araştırmada ilginç bir şekilde cinsiyete dayalı farklılıklar da tespit edildi. Mikroplastik verilen erkek APOE4 farelerinde apati (ilgisizlik) belirtileri görülürken, aynı şekilde mikroplastik verilen dişi APOE4 farelerinde hafıza sorunları ortaya çıktı. Bu bulgu, insanlarda görülen Alzheimer hastalarındaki belirtilere paralel: erkek hastalarda sıklıkla apati, kadın hastalarda ise hafıza problemleri daha yaygın görülüyor.
Araştırmacılar, APOE4 taşıyan farelerde mikroplastik maruziyeti sonrası gözlemlenen bazı inflamasyon belirtilerinin, Alzheimer hastalığında beklenen bulgularla uyumlu olduğunu belirtti. Farelerin hastalığın kendisini geliştirmediği ancak buna işaret eden bazı değişiklikler gösterdiği vurgulandı.
Her ne kadar APOE4 geni insanlarda Alzheimer riskini önemli ölçüde artırsa da, hastalığın gelişeceğinin garantisi olmadığını hatırlatan araştırmacılar, bu genetik yatkınlığa sahip birçok kişinin hastalığa yakalanmadığını ve bu durumun başka faktörlerin de rol oynadığına işaret ettiğini belirtiyor. Bu yeni araştırma sonuçlarına göre, plastik kirliliğine maruz kalmak bu ek faktörlerden biri olabilir. Mikroplastiklerin beyne ulaşabildiği bilinse de, bu maruziyetin ne kadar zararlı olduğu henüz tam olarak anlaşılamamıştır.
Alzheimer hastalığında, beyindeki hangi değişikliklerin hastalığın sonucu olduğu ve hangilerinin hastalığı tetiklediğini belirlemenin zorluğuna değinen araştırmacılar, bu çalışmanın sadece fareler üzerinde yapılmış olmasına rağmen, kısa sürede Alzheimer benzeri değişikliklerin görülmesinin anlamlı olabileceğini ifade ettiler. Araştırmacılar, mikro ve nanoplastiklerin oluşturduğu tehdit üzerine daha fazla araştırmanın teşvik edilmesi gerektiğini vurguluyor.
