Teknoloji devi Meta'nın yapay zeka modellerini eğitmek için kullandığı verilerle ilgili açılan bir telif hakkı davası, şirketin devasa miktardaki kitapları nasıl edindiği sorusunu gündeme getirdi. Başlangıçta yazarlar tarafından açılan davanın ana iddiaları büyük ölçüde reddedilse de, Meta'nın eğitim verisi toplamak için kullandığı yöntemler hala mahkeme tarafından inceleniyor.
Davanın seyrini belirleyen bir mahkeme kararında, şirketin yapay zeka modelleri olan Llama'yı eğitmek amacıyla 80 terabayttan fazla kitabı "gölge kütüphaneler" olarak bilinen platformlardan torrent aracılığıyla indirdiği iddiası ele alındı. Mahkeme, tarafların bu konudaki ayrıntıları görüşmek üzere belirlenen bir tarihte tekrar bir araya geleceğini bildirdi.
Mahkeme, bu aşamada yazarların elinde yeterli kanıt olmaması nedeniyle bu konuda zafer elde etmelerinin zor olabileceğini ima etti. Ancak aynı zamanda Meta'nın, torrent indirmelerinin telifli eserlerin adil kullanımıyla tamamen "alakasız" olduğu yönündeki savunmasının da yanlış olduğunu vurguladı.
Hakim, devasa boyuttaki bu indirmenin (bazı kaynaklara göre 80.6 terabayttan fazla veriyi içeriyor) "en azından potansiyel olarak ilgili" olabileceği birkaç farklı yön olduğuna dikkat çekti.
Öncelikle, Meta'nın "gölge kütüphanelerden" kitap indirme kararının "kötü niyet meselesiyle ilgili" olduğunu belirtti. Bu durum, adil kullanım analizinin ilk faktörüyle, yani kullanımın karakteriyle bağlantılı.
Yazarlar, Meta'nın yayıncılarla lisanslama konusunda görüştüğünü ancak lisans alamayınca kitapları korsan kaynaklardan edinme kararı aldığını iddia etmişlerdi. Meta'nın da aynı kitaplar için lisans anlaşması yapmaktan vazgeçtikten sonra BitTorrent gibi yöntemleri kullanarak verileri ele geçirdiğini kabul ettiği belirtildi.
Ancak mahkeme, "kötü niyetin adil kullanım açısından ne kadar önemli olduğu konusundaki hukukun değişkenliği" nedeniyle bu yönün davanın sonucu üzerinde çok etkili olmayabileceğini kaydetti.
Mahkemeye göre, torrent indirmenin davayla ilgili olabileceği ikinci ve potansiyel olarak Meta için daha olumsuz bir durum ise şu: Meta'nın telifli materyalleri "gölge kütüphanelerden" indirmesi, eğer bu kütüphaneleri kuranlara fayda sağlamış ve dolayısıyla onların yetkisiz kopyalama ve dağıtımını destekleyip sürdürmüşse, kullanımın karakteri açısından ilgili olacaktır.
Meta aleyhine sayılabilecek bir nokta olarak, mahkeme bu tür peer-to-peer dosya paylaşımının "vakaların büyük çoğunluğunda" telif hakkı ihlali teşkil ettiğini ve Meta'nın kullandığı bazı kütüphanelerin "zaten ihlalden sorumlu bulunmuş" olmasının da şirketin işini kolaylaştırmadığını belirtti.
Buna rağmen Meta, yazarların şirket indirmelerinin korsan kütüphaneleri potansiyel olarak nasıl "ayakta tuttuğu" veya finansal olarak nasıl fayda sağladığına dair "herhangi bir kanıt sunmamış" olması nedeniyle bu argümanı da aşabilir.
Son olarak mahkeme, Meta'nın kitapları kullanmasının karakteriyle ilgili "son meselenin", indirmenin Meta'nın kitapları Llama'yı eğitmek için kullanmasıyla ilişkisi olduğunu kaydetti.
Yazarlar bu unsurların ayrı olduğunu savunmaya çalışsa da mahkeme, Meta'nın kitapları Llama'yı eğitmek gibi "son derece dönüştürücü" bir amaçla indirdiği gerçeğini ayırmanın mümkün olmadığını belirtti.
Mahkeme, "Meta'nın yazarlara ait kitapları nihai kullanımı dönüştürücü olduğu için, o kitapları indirmesi de dönüştürücü olmuştur" sonucuna vardı.
Bu tür davaların bir sonucu olarak, yayıncıların eserlerini yapay zeka eğitimi için lisanslamayı kolaylaştıracak adımlar atmaya teşvik edilebileceği düşünülüyor. Mahkeme, yayıncıların şu anda toplu lisanslama için gerekli yan haklara sahip olmasalar bile, büyük dil modeli geliştiricileriyle büyük ölçekli müzakere ve lisanslama yapabilmek için yazarlarıyla bu hakları görüşmeye yakında başlayacaklarının muhtemel olduğunu ifade etti.
Özellikle yapay zeka şirketlerinin önündeki tek seçeneklerin lisans almak veya telifli kitapları eğitim verisi olarak kullanmaktan vazgeçmek olması durumunda bu lisanslama pazarlarının ortaya çıkmasının daha da muhtemel göründüğü belirtildi.
Meta'ya karşı açılan davanın belirli iddialarında yazarların piyasayı sulandırma kanıtı sunamaması nedeniyle başarısız olduğunu belirten mahkeme, daha güçlü bir telif hakkı mücadelesi verildiği takdirde Meta'nın gelecekte lisanslama görüşmelerini yenilemeye daha istekli olabileceğini ima etti.
Mahkeme, yapay zeka şirketlerinin bu potansiyel gerçeklikle yüzleşip (telifli eserleri lisanslamak yerine) yalnızca kamuya açık eserleri eğitim verisi olarak kullanmayı seçmeleri durumunda, telifli eserlere iddia ettikleri kadar ihtiyaç duymadıklarının da bir göstergesi olacağını belirtti. Eğer bu doğruysa, yazarların uzun süredir bariz bir telif hakkı ihlali örneği olarak gördüğü korsan kitapların torrentlenmesi için pek bir mazeret kalmayacağı ifade edildi.
