Sosyal medya devleri Meta (Facebook, Instagram'ın çatı şirketi) ve TikTok'un sahibi ByteDance, New York'ta bir gencin trajik ölümünün ardından açılan tazminat davasında kendilerini koruyan yasal düzenlemelerin yetersiz kaldığını gördü. Annesi, oğlunun "tren sörfü" olarak bilinen tehlikeli videoların, platformlar tarafından kasten gençlere hedef gösterilmesi sonucu vefat ettiğini iddia ediyordu.
New York Eyalet Yüksek Mahkemesi Yargıcı Paul Goetz, sosyal medya şirketlerinin davayı düşürme taleplerini büyük ölçüde reddetti. Şirketler, kullanıcı tarafından oluşturulan içeriklere ilişkin yasal koruma maddeleri ve ifade özgürlüğü kapsamında korunmaları gerektiğini savunuyordu. Ancak Yargıç Goetz, anne Norma Nazario'nun, "tren sörfü" içeriklerinin oğlu Zackery'ye "yaşı nedeniyle ve bu tür içerikleri görmek istediğine dair herhangi bir kullanıcı girdisi olmaksızın, kasıtlı olarak beslendiği" yönündeki iddialarını yeterli buldu.
Platformların algoritmalarının içerikten bağımsız olduğu kabul edilen diğer yasal vakaların aksine, Yargıç Goetz bu davada "sosyal medya davalılarının rolünün, içeriği teşvik etmede tarafsız yardımı aştığı ve içerikten en çok etkilenecek kullanıcıları aktif olarak belirlediği ihtimalinin makul olduğu" yorumunu yaptı.
Algoritmalar Şeffaflaşmak Zorunda Kalabilir mi?
Bundan sonraki süreçte, Nazario'nun avukatları, Zackery'nin "tren sörfü" içerikleriyle tam olarak nasıl etkileşime girdiğini gösterecek delilleri toplamak için keşif (delil toplama) yapma fırsatı bulacak. Nazario, şikayetinde tüm "tren sörfü" içeriklerinin kaldırılmasını talep etmiyor; bunun yerine, platformların bilmeden gençleri hedef aldığı iddia edilen tehlikeli tasarım seçimleri nedeniyle sorumlu tutulmasını istiyor.
Nazario, "Sosyal medya davalılarının, kullanıcı herhangi bir ilgi belirtisi göstermeden ve uyarıda bulunmadan, uygulamalarının genç kullanıcılarını aktif olarak tehlikeli 'meydan okumalarla' hedeflemesine izin verilmemelidir" şeklinde iddia etti.
Ve eğer haklı çıkarsa, bu durum platformların herhangi bir içeriği sansürlemek zorunda kalmayacağı, ancak gençlerin pervasız kararlar vermeye daha yatkın olduğu bir dönemde onları meşgul etmek için "tehlikeli" meydan okumaları göndermeyi durduracak algoritmalarını güncellemeleri gerektiği anlamına gelebilir, diye belirtti Goetz.
Yargıç Goetz, kararında sosyal medya platformlarını dava kapsamından çıkarmadı, ancak Metropolitan Ulaşım İdaresi'ne (MTA) karşı getirilen iddiaları reddetti. Bu iddialar, MTA'nın kapıları kilitleyemediği veya "tren sörfü" denemek isteyenleri engelleyemediği yönündeydi.
Nazario'nun oğlu Zackery, bir tren kapısını açıp hareket halindeki bir trenin üzerine çıktıktan sonra, tren Williamsburg Köprüsü'nü geçerken kız arkadaşına bakmak için döndü. Köprüden sarkan alçak bir demire çarparak vagonların arasına düştü, trenin altında kalarak olay yerinde hayatını kaybetti.
Goetz, MTA ile aynı fikirde olarak, Zackery'nin metro sistemine "hiç de yabancı olmadığını" ve herhangi bir uyarı olmamasına rağmen "tren sörfü" denemesinin "açık" riskini ve tehlikesini bildiğini belirtti.
Sosyal medya şirketlerinin videoları yaymadaki iddia edilen rolü, daha az açık bir ihmal davası gibi görünüyor. Goetz, keşif sürecinin bu davanın korunmuş ifade özgürlüğü mü yoksa haksız fiil mi olduğunu belirleyeceğini söyledi. Ancak şimdilik, Nazario'nun birçok iddiası ayakta kalmaya devam ediyor ve anneye "sosyal medya davalılarının, bağımlılık yapıcı ve tehlikeli ürünler tasarlayarak (ve bu ürünlerin oluşturduğu tehlikeler konusunda uyarıda bulunmayarak) görevlerini ihlal ettikleri ve Zackery'nin bu ihlalin bir sonucu olarak öldüğü" argümanını sürdürme fırsatı tanıyor.
Elbette, keşif süreci Nazario'nun oğlunun bu içerikleri kendisinin aradığını da gösterebilir, bu da onun "algoritma sorumluluğu" argümanını zayıflatabilir. Sosyal medya şirketleri, Nazario'nun bazı iddialarına yanıt verememesi nedeniyle zaten haksız kazanç gibi birkaç iddianın reddedilmesini sağlamıştı. Ancak 2023'ten beri platformlarla mücadele eden annenin, oğluna "tren sörfü" videolarının ilk etapta nasıl ulaştırıldığına dair ihtiyaç duyduğu cevapları almadan durması pek olası görünmüyor.
