Mars'ta bulunan sıra dışı minerallerden oluşan düğümler, artık cansız olan Kızıl Gezegen'de bir zamanlar yaşamın var olabileceğine dair en net ipuçlarını sunuyor. NASA'nın Perseverance keşif aracı tarafından bulunan bu bulgular, bilim dünyasında büyük heyecan yarattı.
Perseverance, 2024 yılında, Mars'ın Jezero kraterine akan eski bir nehrin kurumuş kalıntıları olan Neretva Vadisi'nin kuzey kıyısında, Cheyava Falls adı verilen ok şeklindeki bir kayayı tespit etti. Bu kaya, daha önce tespit edilen ve bir göl yatağı oluşumu olan Bright Angel'da bulunan benzer bir kayaydı. Bu ilk kayanın analizi, organik bileşiklerle dolu olduğunu, suyun içinden aktığına dair kanıtlar taşıdığını ve antik mikroorganizmaların enerji için kullanmış olabileceği kimyasal reaksiyonlardan kaynaklanan lekeler içerdiğini ortaya koymuştu.
Bu özellikler, milyonlarca yıl boyunca biyolojik olmayan süreçlerden kaynaklanmış olabilirdi. Ancak yakın zamanda yapılan yeni bir araştırma, NASA bilim insanlarının bu keşifleri destekleyen ek bulgular açıkladığını duyurdu. Bu yeni bulgular, Mars'ta geçmişte yaşamın varlığına dair kanıtları güçlendiriyor.
Bir basın toplantısında konuşan NASA'nın Geçici İdare Başkanı Sean Duffy, "Bir yıllık incelemenin ardından geri döndüler ve 'dinleyin, başka bir açıklama bulamıyoruz' dediler. Bu, Mars'ta şimdiye kadar bulduğumuz en net yaşam işareti olabilir, bu da inanılmaz derecede heyecan verici." ifadelerini kullandı.
2021 yılında Mars'a indikten bu yana Perseverance, Jezero kraterinde ilerleyerek topladığı onlarca kaya örneğini Dünya'ya geri getirmek için hazırlıyor. Leopar desenli kayayı bulduğunda, aracın Organik Maddeler ve Kimyasallar İçin Raman ve Luminesans ile Yaşanabilir Ortamları Tarama (SHERLOC) cihazı tarafından yapılan taramalar, örneğin karbon bazlı moleküller içerdiğini ve demir ile fosfattan oluşan lekelerle belirginleşen hematit bantlarına sahip olduğunu gösterdi.
Bu kayaların bulunduğu Bright Angel bölgesindeki yerel kayaların bileşimlerini inceleyen bilim insanları, daha önce gördüklerinden oldukça farklı özellikler taşıdığını belirtiyor. Bu kayalar, Dünya'daki organizmaların enerji üretmek için faydalanabileceği kimyasal döngülere dair kanıtlar sunuyordu. Daha yakından bakıldığında ise, yalnızca jeolojik süreçlerle açıklanması zor, ancak erken Mars yaşamıyla kolayca açıklanabilen yapılar görüldü.
NASA'nın bugün duyurduğu ek keşifler, Sapphire Canyon ve Masonic Temple adı verilen iki bölgede bulunan, kil açısından zengin kaya örnekleriyle ilgili. Bu örneklerde vivianit ve greigit gibi mineraller tespit edildi. Bilim insanlarına göre bu mineraller, çamur ve organik madde arasındaki reaksiyonlardan oluşmuş olabilir. Minerallerin kayalar üzerindeki dağılımı da bu hipotezi destekliyor.
Yine de, bu desenleri oluşturan biyolojik veya biyolojik olmayan süreçler hakkındaki kesin karar, yalnızca Dünya'daki laboratuvarlarda verilecek. Perseverance'ın topladığı değerli örneklerin bu analizler için Dünya'ya getirilip getirilemeyeceği ise siyasi olarak hassas bir konu olmaya devam ediyor.
Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve NASA, Mars Örnek Geri Dönüş görevinin bir parçası olarak, 2033 yılına kadar Perseverance'ın topladığı örnekleri almak için NASA'nın Örnek Geri Alma İniş Aracı'nı kullanmayı planlamıştı. Ancak bütçe aşımları ve gecikmeler yaşayan bu görev, mevcut bütçe kesintileriyle karşı karşıya.
Basın mensuplarının sorularını yanıtlarken, görevle ilgili net bir bilgi veremeyen Duffy, yine de iyimserliğini korudu. "Başkan uzayı seviyor, bana sordu. Ona güncellemeler veriyorum ve beni dinliyor. Kaynaklarla ilgili bir sorun olsa, ona giderim ve eminim bize destek olur." dedi.
