NASA'nın Curiosity Aracı Mars'ta Dev Bir Keşfe İmza Attı
NASA'nın Mars yüzeyindeki keşif aracı Curiosity, Kızıl Gezegen'de şimdiye kadar rastlanan en uzun molekülleri buldu. Bu heyecan verici keşif, Mars'ta geçmişte yaşamın varlığına dair kanıtların olabileceği yönündeki umutları artırdı.
Bilimsel bir dergide yayımlanan çalışmaya göre, yaklaşık 3.7 milyar yıl öncesine ait bir kaya örneğinde, on iki adede kadar karbon atomunun birbirine bağlı olduğu molekül zincirleri tespit edildi. Bu önemli örnek, Curiosity tarafından kurumuş bir Mars gölü yatağı olan Yellowknife Bay bölgesinden alınmıştı.
Araştırmacılar, bu uzun karbon zincirlerinin, Dünya'da genellikle biyolojik aktiviteler sonucu oluşan yağ asitleri adı verilen moleküllerden türediğini düşünüyor. Yağ asitleri, yaşam olmadan da doğal yollarla oluşabilse de (Mars'taki durum bu olabilir), Kızıl Gezegen'de bu tür organik moleküllerin bulunması, milyarlarca yıl önceki Mars ortamında yaşam kimyasının mümkün olabileceğini ve potansiyel yaşam izlerinin gezegenin topraklarında hala korunmuş olabileceğini gösteriyor.
Curiosity'nin SAM (Sample Analysis at Mars) adlı enstrümanı kullanılarak on, on bir ve on iki karbon atomlu hidrokarbon zincirleri belirlendi.
Keşif Nasıl Yapıldı?
Curiosity, 2012'de Gale Krateri'ne iniş yaptı ve o zamandan beri kraterde önemli mesafeler kat ederek farklı bölgeleri inceledi. Yeni çalışmada analiz edilen örnek, aslında 2013 yılında Yellowknife Bay'den alınmış ve daha önce birçok kez farklı testlerden geçirilmişti.
Bu hidrokarbon zincirleri, daha önce yapılan analizlerde tespit edilememişti. Moleküllerin varlığı, amino asitleri (proteinlerin yapı taşları) arama girişimi sırasında kullanılan yeni bir analiz yöntemi sayesinde tesadüfen ortaya çıktı. Araştırmacılar, örneği analizden önce yüksek sıcaklıklara (1100°C) ısıtarak farklı molekülleri serbest bırakmayı denediler. Amino asitler bulunamasa da, bu yeni yöntem sayesinde uzun karbon zincirleri keşfedildi.
Araştırmacılar, bulunan karbon zincirlerinin daha uzun yağ asitlerinin (undesikanoik, dodesikanoik gibi) parçaları olabileceği hipotezi üzerinde duruyor.
Mars'ta Yaşam İçin Uygun Ortam Var mıydı?
Teoriyi test etmek amacıyla laboratuvarda Mars benzeri killerle yağ asitleri karıştırılarak Curiosity'nin kullandığına benzer testler yapıldı ve sonuçlar, karbon zincirlerinin yağ asitlerinden türeyebileceğini doğruladı.
Dünya'da bu tür moleküller genellikle yaşam kaynaklıdır, ancak biyolojik olmayan yollarla da oluşabilirler. Ancak, biyolojik olmayan oluşumların genellikle 12'den az karbon atomu içeren yağ asitleri ürettiği biliniyor. Curiosity'nin bulduğu zincirlerde 12'ye kadar karbon atomu varken, aracın enstrümanlarının daha uzun zincirleri tespit etmek için optimize edilmediği, dolayısıyla daha uzunlarının da mevcut olabileceği belirtiliyor.
Bilim insanları, Gale Krateri'nde milyonlarca yıl boyunca sıvı suyun varlığına dair güçlü kanıtlar olduğunu ve bunun Mars'taki bu eski göl ortamlarında yaşam kimyasının gerçekleşmesi için yeterli zaman sağladığını vurguluyor.
Bulunan karbon zincirlerinin ve olası yağ asidi kökenlerinin tespiti, Curiosity'nin bu tür organik molekülleri saptayabildiğini ve bu moleküllerin Mars ortamında milyarlarca yıl boyunca korunabildiğini doğruluyor. Bu keşif, Mars'ta yaşam arayışındaki en büyük adımlardan biri olan Mars örneklerini Dünya'ya getirerek laboratuvarlarda detaylı analiz yapma ihtiyacını bir kez daha ortaya koyuyor. Bilim insanları, bu sayede Kızıl Gezegen'deki olası yaşam gizemini kesin olarak çözmeyi umuyorlar.
