NASA'nın keşif aracı Curiosity, Kızıl Gezegen Mars üzerinde "dev örümcek ağları"nı andıran yapıların ilk yakın plan görüntülerini çekti. Bu zikzak şeklindeki sırtlar, antik yeraltı suları tarafından geride bırakıldığı düşünülüyor ve Mars'ın sulu geçmişi hakkında daha fazla bilgi edinmemizi sağlayabilir. Araştırmacılar, bu yapıların gezegende bir zamanlar yaşam olup olmadığına dair ipuçları barındırabileceğini belirtiyor.
"Boxwork" olarak bilinen bu ağ benzeri oluşumlar, seyrek olarak Mars yüzeyinde bulunan mineral açısından zengin kayaçlardan oluşmuş çapraz sırtlardan meydana geliyor. Uzaydan bakıldığında dev örümceklerin ördüğü ağları andıran bu desenler, 20 kilometreye kadar genişleyebiliyor. Ancak şimdiye kadar bu yapılar hiç bu kadar yakından incelenmemişti.
Dünya'daki mağaraların duvarlarında daha küçük "boxwork" oluşumları bulunur ve bunlar sarkıt ve dikitlere benzer bir mekanizmayla oluşur. Bilim insanları, Mars'taki bu yapıların da benzer bir mekanizmayla, ancak çok daha büyük ölçekte oluştuğunu düşünüyor.
NASA yetkilileri yaptıkları açıklamada, "Bu sırtların altındaki ana kaya, muhtemelen kayanın içinden süzülen yeraltı sularının çatlak ve yarıklarda mineral bırakmasıyla oluştu. Bu mineraller sertleşerek çimentoya benzer yapılar haline geldi. Milyonlarca yıl süren Mars rüzgarlarının neden olduğu kum fırtınaları kayayı aşındırdı ama mineralleri aşındırmadı ve böylece dirençli sırt ağları ortaya çıktı" dedi.
Bu ağ benzeri yapılar, gezegenin yüzeyindeki karbondioksit buzunun oluşturduğu ve yakın zamanda Dünya'da ilk kez yeniden yaratılan, "Mars'taki örümcekler" olarak bilinen diğer jeolojik oluşumla karıştırılmamalıdır.
Curiosity şu anda, 2012 yılında iniş yaptığı Gale Krateri'nin kalbinde yer alan 5.5 kilometre yüksekliğindeki Sharp Dağı'nın yamaçlarında bir "boxwork" alanını keşfediyor. Gezgin robot, Kasım 2024'te bu bölgeye doğru yola çıkmıştı ve bu ayın başlarında hedefine ulaştı. Bu oluşumlar görev bilim insanları için öncelikli bir hedef çünkü bu sırtlar dağın başka hiçbir yerinde görünmüyor ve uzmanlar bunun nedenini bilmiyor.
NASA, 23 Haziran'da sahte örümcek ağlarının ilk yakın plan görüntülerini yayınladı. Ayrıca, siteyi 3 boyutlu olarak keşfetmenizi sağlayan interaktif bir video da sundu.
Rover, ağ benzeri sırtların etrafındaki kayaçlardan bazı örnekleri delerek analiz etti ve yeraltı suları tarafından geride bırakılan tuzlu bir mineral olan kalsiyum sülfat damarları içerdiğini buldu. Bu özel mineral, Sharp Dağı'nda şu ana kadar bu kadar yüksekte görülmemişti, bu nedenle keşfi "gerçekten şaşırtıcı" olarak nitelendirildi.
Araştırmacılar, "boxwork" yapılarını yakından inceleyerek, gezegenin okyanuslarının güneş radyasyonu tarafından yok edilmeden önceki Mars'ın sulu geçmişi hakkında daha fazla bilgi edinmeyi umuyorlar. Gelecekteki bulgular, yakın zamanda Mars yüzeyinin derinliklerinde keşfedilen devasa yeraltı okyanusu hakkında da ışık tutabilir.
Bazı uzmanlar, bu sırtların Mars'ta bir zamanlar dünya dışı yaşam olup olmadığına dair tartışmayı nihayet çözmeye yardımcı olabileceğini düşünüyor.
Alanı inceleyen bir araştırmacı daha önce yaptığı açıklamada, "Bu sırtlar, yeraltında kristalleşen mineralleri içerecek. Orası daha sıcak olacak ve içinden tuzlu sıvı su akacaktı" dedi. "Erken Dünya mikropları benzer bir ortamda hayatta kalabilirdi. Bu da burayı keşfetmek için heyecan verici bir yer yapıyor."
