Yapılan yeni bir araştırmaya göre, Mars'ın yüzeyinin derinliklerinde, milyarlarca yıl boyunca gezegenin iç yapısında saklanmış devasa çarpışma yapıları ve erken Güneş Sistemi'nden kalma 'proto-gezegen' kalıntıları bulunuyor olabilir. Bilim insanları, NASA'nın InSight keşif aracından elde edilen sismik verileri analiz ederek, Mars'ın mantosunda çevresindeki materyalden çok daha yoğun, daha önce görülmemiş bir dizi 'yumru' keşfetti.
Science dergisinde yayımlanan çalışmada, InSight aracının 2018'den 2022'ye kadar topladığı 'Mars depremi' verileri incelendi. Bu depremlerin gezegenin iç katmanlarında nasıl yayıldığına bakılarak, araştırmacılar Mars'ın mantosunda, bazılarının çapı 4 kilometreye kadar ulaşabilen ve farklı derinliklerde yer alan onlarca potansiyel yapıyı tespit etti.
Imperial College London'dan gezegen bilimci Constantinos Charalambous, konuya ilişkin bir NASA açıklamasında, "Bir gezegenin içini daha önce bu kadar detaylı ve net bir şekilde hiç görmemiştik. Gördüğümüz, antik parçacıklarla dolu bir manto." ifadelerini kullandı.
Araştırmacılar, bu gizli nesnelerin boyutları ve derinliklerine dayanarak, yapıların yaklaşık 4.5 milyar yıl önce, Güneş Sistemi'nin ilk dönemlerinde Mars'a çarpan nesnelerden oluştuğunu düşünüyor. Bu nesnelerin bazılarının, eğer rahatsız edilmeselerdi tam boyutlu gezegenlere dönüşebilecek kapasitede olan proto-gezegenler olabileceği belirtiliyor.
Bilim insanları, Mars depremi sinyallerinin bazı bölümlerde diğerlerinden daha uzun sürdüğünü fark ederek bu gömülü yapıları ilk kez tespit etti. Bu sinyallerin geriye doğru izlenmesiyle, çevredeki kayalardan daha yüksek yoğunluğa sahip bölgeler belirlendi, bu da bu kısımların Mars'ın kendi yapısından olmadığını gösteriyor.
Dünya'nın aksine, Mars tek bir gezegen levhasına sahip, yani kabuğu Dünya gibi farklı levhalara ayrılmış değil. Bu durum, Mars'ın iç yapısının Dünya'ya kıyasla çok daha az hareketli olduğunu gösteriyor. Keşfedilen bu yumruların varlığı, Mars'ın içindeki bu durumun bir başka kanıtı olarak görülüyor.
Charalambous, "Bunların bugüne kadar varlığını sürdürmesi, Mars'ın mantosunun milyarlarca yıl boyunca yavaş bir şekilde evrimleştiğini gösteriyor. Dünya'da bu tür yapılar büyük ölçüde silinmiş olabilir." dedi.
Mars'ta tektonik aktivite olmadığından, Mars depremleri genellikle toprak kaymaları, kaya kırılmaları veya gezegenin yüzeyini sıkça bombardımana tutan meteoroid çarpmalarıyla tetikleniyor. Bu sarsıntılar, aynı zamanda geçen yıl InSight verileriyle keşfedilen devasa bir yer altı okyanusu gibi gezegenin yüzeyinin altındaki diğer gizli nesneleri tespit etmek için de kullanıldı.
InSight görevi boyunca toplam 1.319 Mars depremi kaydetti, ancak bilim insanları gezegenin içini bu kadar detaylı haritalayabilmiş olmalarına hala şaşırmış durumda.
Imperial College London'dan uzay keşif mühendisi Tom Pike, "Mars'ın erken oluşumunun kayıtlarını taşıyan bir zaman kapsülü olduğunu biliyorduk, ancak InSight ile bu kadar net görebileceğimizi tahmin etmemiştik." dedi.
