Mars'ta bir zamanlar su aktığına ve daha yoğun bir atmosfere sahip olduğuna dair bilimsel bir görüş birliği bulunuyor. Bu durum, gezegenin bir zamanlar yaşanabilir olduğunu gösteriyor. Ancak, yaklaşık 4.2 ila 3.7 milyar yıl önce, Güneş rüzgarının atmosferini yavaş yavaş yok etmesiyle Mars'ın nehirleri, gölleri ve okyanusu ortadan kaybolmaya başladı. Bilim insanları için Mars'ın ne kadar süreyle yaşanabilir kaldığı sorusu, uzun süredir devam eden bir araştırma konusu olmuştur.
Bazı bilim insanları Mars'ın milyarlarca yıl önce yaşanabilirliğini yitirdiğini savunurken, son araştırmalar gezegenin çağlar boyu süren yaşanabilirlik dönemleri yaşadığını öne sürüyor. Bu bulgular arasında, gezegenin geçmişini daha iyi anlamak için Gale Krateri'ni inceleyen NASA'nın Curiosity gezgininden gelen veriler de yer alıyor.
Abu Dabi'deki New York Üniversitesi'nden (NYUAD) bilim insanlarının yeni araştırmasına göre, milyarlarca yıl önce krater içindeki eski kum tepelerinin yeraltı suyuyla etkileşime girerek zamanla kayaya dönüştüğüne dair kanıtlar bulunuyor. Journal of Geophysical Research – Planets'te yayımlanan bu bulgular, Mars'ın beklenenden çok daha uzun süre yaşanabilir olabileceğini gösteriyor.
Araştırma, NYUAD'ın Astrofizik ve Uzay Bilimleri Merkezi'nin (CASS) baş araştırmacısı Dimitra Atri liderliğinde, CASS araştırmacısı Vignesh Krishnamoorthy, NYUAD'ın Çekirdek Teknoloji Platformları'ndan Araştırma Enstrümantasyon Bilimcisi James Weston, NYUAD'ın Akıllı Malzemeler Laboratuvarı'ndan Doktora Sonrası Araştırmacı Marieh B. Al-Handawi ve NYUAD'ın Akıllı Mühendislik Malzemeleri Merkezi, Çevre ve Malzemeler Araştırma Merkezi ve NYU'nun Moleküler Tasarım Enstitüsü'nden Profesör Panče Naumov'un katılımıyla gerçekleştirildi.
Ekip, çalışmalarında Gale Krateri'ndeki Stimson Formasyonu'nda (rüzgarla taşınan kum ve tortul kayaçlardan oluşan bir sistem) bulunan kum tepelerini inceledi. Curiosity gezgini, bu 'taşlaşmış' oluşumlara (yani, taşa dönüşmüş tortulara) bu konumda birkaç kez kanıt buldu. Gale Krateri'ndeki yaygın kurak koşullar göz önüne alındığında, bu oluşumların, kraterlere akan nehirleri de içeren geniş çaplı sellerin yaşandığı düşünülen Noachian Dönemi'nde (yaklaşık 4.1 ila 3.7 milyar yıl önce) oluştuğu düşünülüyor.
Ekip, Mars Bilim Laboratuvarı'nın (MSL) Curiosity Notebook'u aracılığıyla bu verilere erişti. Ardından bu verileri, su varlığında oluştuğu bilinen Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki çöl ortamındaki kaya oluşumlarına ilişkin saha çalışmalarıyla karşılaştırdı.
Araştırmacılar, Stimson Formasyonu'nun, yakındaki dağdan gelen yeraltı suyuyla etkileşimden kaynaklanan, geç evre su aktivitesinin bir ürünü olduğunu belirlediler. Ayrıca, bu etkileşimin, Dünya'nın çöllerinde de bulunan yumuşak bir sülfat minerali olan jips gibi mineralleri geride bıraktığını buldular.
Bu son araştırma, geçen yıl Krishnamoorthi ve Atri'nin Onuncu Uluslararası Mars Konferansı'nda sunduğu benzer bulguları destekliyor. O çalışmada, benzer şekilde taşlaşmış kaya birikintilerine sahip yakındaki bir kumul oluşumu olan Greenheugh Pediments'ten (GP) toplanan verileri incelemişlerdi. Her iki durumda da araştırmacılar, bu kumulların ve yeraltı suyu sistemlerinin bu ilginç oluşumların yaratılmasına yol açtığına inanıyor, bu da geçmişteki (ve şimdiki) yaşam arayışında önemli çıkarımlara sahip olabilir.
Dünya'da kumtaşı birikintileri, mikroorganizma topluluklarının tortuyu bağladığı ve minerallerin çökeltilmesine neden olduğu yaşamın en eski kanıtlarından bazılarını içerir. Bu karasal analojiye dayanarak, Atri ve Krishnamoorthi'nin ekibi, Gale Krateri'ndeki taşlaşmış birikintilerin eski bakterilerin korunmuş kalıntılarını içerebileceğine inanıyor.
Bu son araştırma, Mars'ın evrimine ve bugün gördüğümüz son derece soğuk ve kuru ortama geçişine ilişkin yeni bir bakış açısı sunmakla kalmıyor, aynı zamanda bu alanların Mars'ta yaşam arayışını sürdürecek gelecekteki görevler için iyi adaylar olabileceğini de öne sürüyor.
