Bilim insanları, Kızıl Gezegen Mars'ın derinliklerindeki sır perdesini araladı. Yeni bir analiz, Mars'ın erken dönem kabuğunun manto içerisinde büyük kaya parçaları halinde saklandığını ortaya koydu. Bu keşif, yaklaşık 4,5 milyar yıl önce gezegenin oluşum evresine ışık tutuyor ve Mars'ın da Dünya gibi şiddetli çarpışmalarla dolu bir geçmişe sahip olduğunu gösteriyor.
Bilim dünyası, Mars'ı hem kendi gezegenimize benzerliği hem de farklılıkları nedeniyle daima merak etmiştir. Dünya'nın tektonik plakalarından farklı olarak Mars'ın kabuğu tek bir bütündür ve küresel bir manyetik alana sahip değildir. Bu özellikler, Mars'ın iç yapısı hakkında spekülasyonlara yol açmıştır.
Son yıllarda bu sorulara yanıt bulmaya başlandı. NASA'nın gönderdiği InSight görevi kapsamında, Mars yüzeyine yerleştirilen hassas bir cihaz, gezegenin sismik aktivitesini izledi. Bu sismik dalgalar, bir nevi "akustik röntgen" gibi çalışarak gezegenin iç yapısını haritalandırmaya olanak sağladı. 2018'den 2022'ye kadar süren gözlemler, yüzlerce Mars depremi ve meteor çarpmalarından kaynaklanan sarsıntılar kaydetti. Bu veriler, Mars'ın iç yapısının ilk ayrıntılı haritasını oluşturmak için kullanıldı.
Imperial College London'dan gezegen bilimci ve mühendis Constantinos Charalambous liderliğindeki bir ekip, bu verileri inceleyerek Mars mantosunun, yani kabuk ile çekirdek arasındaki yumuşak katmanın bileşimini çözümledi. Elde edilen bulgulara göre, Mars'ın mantosunda, gezegenin oluşumundan kalan ve bazıları 4 kilometreye kadar ulaşan devasa kaya parçaları bulunuyor.
Bu parçaların, Güneş Sistemi'nin erken dönemlerindeki kaotik ortamda meydana gelen büyük çarpışmaların bir sonucu olduğu düşünülüyor. Bu çarpışmaların, genç Mars'ın kabuğunu bozarak, gezegenin ilk 100 milyon yılındaki çarpışma enerjisiyle eriyen geniş magma okyanuslarının soğumasıyla oluşan farklı bileşimdeki materyalleri manto içinde hapsettiği sanılıyor.
Dünya'da ise bu tür büyük kaya parçaları, sürekli hareket halinde olan tektonik plakalar nedeniyle kısa sürede geri dönüştürülür. Ancak Mars'ın tek bir kabuğa sahip olması ve iç yapısındaki hareketliliğin çok daha yavaş olması, bu eski materyallerin adeta bir "zaman kapsülü" gibi korunmasını sağlamıştır. Bu durum, Mars'ın iç yapısının milyarlarca yıl boyunca ne kadar yavaş geliştiğini de gözler önüne seriyor.
Bu keşif, Dünya dışındaki gezegenlerin evrimini anlamak için kritik bir veri sağlıyor. Dünya'nın eşsiz tektonik yapısı düşünüldüğünde, Mars'ın iç yapısı hakkında edinilen bilgiler, Merkür ve Venüs gibi diğer karasal gezegenlerin de anlaşılmasına yardımcı olabilir. Bilim insanları, bu bulgunun, Güneş Sistemi ve ötesindeki yaşam koşullarının ön şartlarını anlamak için önemli ipuçları sunduğunu belirtiyor.
