Kuzey Denizi'nin derinliklerinde, deniz tabanı beklenmedik bir şekilde davranıyor. Bilim insanları, kilometrelerce genişliğe ulaşabilen ve jeolojik prensiplere aykırı olduğu belirtilen yüzlerce devasa kum yığını keşfetti. Bu yığınlar, 'sinkite' adı verilen ve 'stratigrafik inversiyon' olarak bilinen bir sürecin sonucu oluşan yapılar üzerinde yer alıyor. Daha önce bu kadar büyük sayılarda rastlanmamıştı.
Araştırmacılar, bu keşfin daha önce bu ölçekte görmedikleri bir jeolojik süreci ortaya koyduğunu belirtiyor. Bulunan yapıların, yoğun kumun daha hafif çökeltilerin üzerine çıkarak tabakaların alışılagelmiş sıralamasını tersine çevirmesiyle oluştuğu düşünülüyor.
Jeolojik tabakaların, oluşum sırasına uygun şekilde, altta daha eski, üstte daha yeni katmanlar içermesi beklenir. Stratigrafik inversiyon ise, daha genç ve yoğun katmanların dibe çökmesi, daha yaşlı ve hafif katmanların ise üste çıkmasıyla gerçekleşir. Bu durum, kaya düşmeleri veya tektonik hareketler gibi çeşitli olaylarla tetiklenebilir.
Bilim insanları, Kuzey Denizi'nin dibindeki sinkitleri, detaylı sismik verileri kullanarak tespit etti. Ses dalgalarının yer içindeki farklı yoğunluktaki malzemelerden farklı şekillerde yansıyarak ilerlemesi sayesinde, bu yapıların haritası çıkarıldı. Elde edilen veriler, Kuzey Denizi tabanının büyük bölümlerinin, genç kum katmanlarının daha yaşlı katmanların altına gömülmesiyle adeta ters dönmüş gibi göründüğünü ortaya koydu.
Bu genç katmanlar, altta bulunan daha yumuşak ve hafif malzemeden daha yoğun ve ağır oldukları için zamanla aşağı doğru batmış, daha yaşlı ve gözenekli malzemeyi dışarı iterek sinkitlerin üzerine çıkmasını sağlamış. Araştırmacılar, gözenekli bu yapıları 'floatit' olarak adlandırıyor.
Bu sürecin yaklaşık 5.3 milyon yıl önce, Miosen ve Pliosen dönemlerinin sınırında gerçekleştiğine inanılıyor. Eski malzeme, çoğunlukla mikroskobik deniz fosillerinden oluşan hafif, rijit ve gözenekli bir tabakadan oluşurken, üzerinde daha ağır bir tabaka bulunuyordu. Depremler gibi sarsıntılar, üst tabakayı kuma dönüştürerek aşağı doğru batmasına ve floatitlerle yer değiştirmesine neden olmuş olabilir. Milyonlarca yıl boyunca, deniz tabanı tortuları tüm yapıyı örterek bugünkü dalgalı deniz tabanını oluşturdu.
Şimdi ekip, bu yorumu iyileştirmek ve doğrulamak için çalışıyor. Bu çalışma, okyanus altındaki Dünya kabuğunun nerede zayıf, nerede stabil olduğunu ve bu özellikleri dramatik şekilde değiştirebilecek süreçleri daha iyi anlamaya yardımcı olabilir. Ayrıca, bu sinkitlerin oluşumunu anlamak, yeraltı rezervuarlarının, sızdırmazlığın ve akışkan göçünün değerlendirilmesinde önemli değişikliklere yol açabilir. Bu bilgiler, karbon yakalama ve depolama gibi hayati alanlar için de büyük önem taşıyor.
Bilim insanları, bu keşifle ilgili farklı görüşler olduğunu, ancak yeni modele destek verenlerin de bulunduğunu belirtiyor. Zaman ve daha fazla araştırma, modelin ne kadar yaygın olarak uygulanabileceğini gösterecek.
