Dünyadan yaklaşık 1.2 milyar ışık yılı uzaklıkta, evrensel ölçekte muazzam bir olay yaşanıyor.
Burada, ikisi değil, üç galaksi J1218/1219+1035 adıyla anılan devasa bir üçlü çarpışma sonucunda giderek birbirine yaklaşıyor. Bu durum başlı başına nadir olmakla birlikte, bu özel olay daha da dikkat çekici.
Her bir galaksinin merkezinde gizlenen süper kütleli kara delikler, etraflarındaki maddeyi aktif olarak yutuyor ve bu süreçte radyo dalgalarıyla parlıyor.
“Bu tür üçlü aktif galaksiler inanılmaz derecede nadirdir ve birleşmenin ortasında birini yakalamak, devasa galaksilerin ve kara deliklerinin nasıl birlikte büyüdüğüne dair bize ön sıradan bir koltuk sunuyor,” diyor araştırmacılar. “Bu sistemdeki üç kara deliğin de radyo dalgalarıyla parlak ve aktif olarak jet fırlattığını gözlemleyerek, üçlü radyo aktif galaktik çekirdekleri (AGN) teoriden gerçeğe taşıdık ve süper kütleli kara deliklerin yaşam döngüsüne yeni bir pencere açtık.”
Galaksi birleşmeleri evrende nadir görülen olaylar değildir; aslında, galaksilerin ve barındırdıkları süper kütleli kara deliklerin büyümesinin başlıca mekanizmalarından biri oldukları düşünülüyor. Samanyolu'nun kendisi de 13 milyar yıllık ömrü boyunca en az üç veya dört büyük birleşmenin izlerini taşıyor.
Gökbilimciler, yakın evrendeki galaksi çiftleri arasındaki önemli sayıda birleşmeyi kataloglamış olsalar da, galaksi üçlüleri çok daha nadirdir. Bu durum, üç galaksinin de kademeli ve hiyerarşik bir olay yerine, aynı anda birleşmesini gerektirir.
Her üç galaksinin de AGN'ye sahip olması daha da nadirdir; J1218/1219+1035, yakın evrende keşfedilen üçüncü ve üç AGN'nin de radyo dalgalarıyla parladığı ilk sistemdir.
Bu sistem, Geniş Alan Kızılötesi Gözlem Teleskobu (WISE) tarafından toplanan verilerde tespit edildi ve olağandışı olarak işaretlendi. Başlangıçta, kenarlarından örtüşen ve her birinin kendi AGN'sine sahip iki galaksi arasındaki bir birleşme gibi görünüyordu – bu durum kendi başına ilgi çekiciydi.
Takip gözlemleri, bu iki temas halindeki galaksinin gerçekten de yaklaşık 74.000 ışık yılı mesafede bulunan AGN'lere ev sahipliği yaptığını doğruladı. Şaşırtıcı bir şekilde, araştırmacılar ayrıca 316.000 ışık yılı uzakta, parıldayan bir AGN'ye sahip üçüncü bir galaksinin de bu olaya karıştığını buldular. Bu galaksiden diğer ikisine doğru aktığı anlaşılan bir gaz kuyruğu, bu nadir üçlüdeki yerini teyit ediyor.
Üçlü galaksi birleşmeleri, galaksilerin ve kara deliklerin nasıl büyüdüğünü anlamak için mükemmel laboratuvarlar olduğundan, gökbilimciler bu özel üçlüyü daha iyi öğrenmek ve aynı zamanda gizlenmiş olabilecek ve doğru gözlemle eyleme geçmeleri yakalanabilecek diğer benzer sistemleri nasıl arayacaklarını anlamak için daha fazla dalga boyunda takip edecekler.
Araştırmacılar, “Bu gözlemler, bu sistemin üçlü AGN doğasını doğruluyor ve bu nadir sistemlerin sürekli arayışında çeşitli ve çok dalga boylu seçim stratejilerinin gerekliliğini vurguluyor,” diyor.
Bulgular, The Astrophysical Journal Letters'da yayınlandı.
