Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) 'benekli ateş' hastalığına neden olan bakteri cinsiyle aynı gruptan, yeni keşfedilen bir kene kaynaklı hastalık nedeniyle birçok köpek hayatını kaybetti. Bilim insanları, bakterinin insanlara bulaşma riskine karşı yakından takip ediyor.
Sağlık uzmanlarına göre, bu bakterinin yakın akrabalarının birçoğu insanları da enfekte edebildiği için bu cins her zaman insanlar için potansiyel olarak patojen (hastalık yapıcı) olarak kabul edilmelidir.
Yakın gözetim bu noktada büyük önem taşıyor.
Kuzey Carolina Eyalet Üniversitesi'nden bilim insanları, 'Rocky Mountain benekli ateşi' (RMSF) gibi keneler aracılığıyla bulaşan ve yine Rickettsia rickettsii türünün neden olduğu hastalıklara benzer semptomlar gösteren hasta bir köpekten alınan enfeksiyonu başarıyla laboratuvar ortamında çoğalttı.
Bilim insanları, bakterinin genomunu dizilediklerinde, bunun benekli ateş grubunda tamamen yeni bir tür olduğunu fark ettiler. Enfeksiyonun bulunduğu köpeğin adı olan 'Finny'ye ithafen bakteriye Rickettsia finnyi adı verildi.
NC State'ten veteriner araştırmacı Barbara Qurollo, "İlk olarak 2020'de üç köpeği içeren bir vaka serisinde yeni Rickettsia türünü bildirdik" dedi. "O zamandan beri, ağırlıklı olarak Güneydoğu ve Orta Batı bölgelerinden aldığımız 16 ek köpeğin örnekleri bize ulaştı ve bu köpekler de aynı patojenden etkilendi."
Bu tehlikeli enfeksiyonlar ateş, uyuşukluk ve kan pulcuğu eksikliği gibi orta ila şiddetli semptomlara neden oluyor.
Neyse ki, köpeklerin çoğu antibiyotik tedavisiyle iyileşti. Ancak bir köpek teşhisten önce hayatını kaybederken, diğeri ötanazi ile uyutuldu. Trajik bir şekilde, tedaviden sonra nüks eden ve böbrek yetmezliği (nefrotik sendrom) nedeniyle ölen bir evcil hayvan da oldu.
RMSF, Rickettsia bakterileri arasında en virülans ve tehlikeli türlerden biridir. Ancak, memelilerde hastalığa neden olabilen, sayıları yirmi beşi aşan birçok türü bulunmaktadır. Birçok tür son yıllarda gelişmiş moleküler görüntüleme teknikleri sayesinde keşfedilmiştir.
İnsanlar ve köpekler, Rickettsia yaşam döngüsünün temel taşıyıcıları olarak kabul edilmese de, bizler ve evcil hayvanlarımız ara sıra taşıyıcı olabiliriz.
Dünyanın birçok yerinde insan habitatları kenelerin yaşam alanlarıyla örtüşmektedir ve her karşılaşma, bizim de fırsatçı konaklar haline gelme olasılığımızı artırmaktadır.
Qurollo, Rickettsia bakterilerinin diğer hücrelerin içinde çoğaldığı için laboratuvarda kültürlerinin zayıf olduğunu açıklıyor. Ancak bu, gerçek kimliklerini doğrulamak için tek yol.
Örneğin, Rickettsia parkeri adlı tür, ABD'nin güneydoğusunda bazen köpekleri ve inekleri enfekte edebilir, ancak ilk insan enfeksiyonu 2004 yılında tespit edilmiştir. Bu bölgede RMSF teşhisi konulan bazı vakaların aslında gizlice R. parkeri kaynaklı olması da mümkündür.
NC State araştırmacıları, "Yakın zamana kadar, Kuzey Amerika'da köpeklerde hastalığa neden olduğu bilinen tek [benekli ateş patojeni] R. rickettsii idi" diye yazıyor. "Şimdi ise başka bir tür daha var gibi görünüyor."
Doğrulanmış enfekte köpek sayısı az olsa da, henüz teşhis edilmemiş başka vakalar da olabilir. Bu yeni türün genomunun diğer benekli ateş patojenlerinden çok az farklılık göstermesi dikkat çekici.
Laboratuvar deneylerinde, bakteri memeli konak hücrelerinde hayatta kalmaya oldukça adapte olmuş ve köpek bağışıklık hücrelerinde 104 günden fazla çoğalmıştır. Bu durum, evcil hayvanlarımızın enfeksiyon için bir rezervuar görevi görebileceğini düşündürüyor.
Qurollo, "Hangi kene türlerinin bunu bulaştırdığını henüz kesin olarak belirleyemesek de, muhtemelen tek yıldız kenesi (lone star tick) ile ilişkili olduğunu düşünüyoruz, çünkü Oklahoma'daki bir araştırma grubu bu kene türünde R. finnyi DNA'sı buldu" açıklamasını yapıyor. Bu kene türünün coğrafi dağılımı, hasta köpeklerin geldiği bölgelerle de örtüşüyor.
Bu patojenin türler arasında sıçrama potansiyeli göz önüne alındığında, halk sağlığı etkilerini önlemek için konağının belirlenmesi araştırmacılara göre büyük önem taşıyor. Çalışma, Emerging Infectious Diseases dergisinde yayımlandı.
