Son yıllarda kilo verme konusunda büyük bir popülerlik kazanan Ozempic gibi GLP-1 sınıfı ilaçlar, birçok kişi için umut verici sonuçlar sunuyor. Ancak yeni bir araştırma, bu ilaçların dahi bariatrik cerrahi (tüp mide, mide bypass gibi operasyonlar) kadar etkili olmadığını ve aradaki farkın oldukça büyük olduğunu ortaya koyuyor.
New York Üniversitesi'nden araştırmacılar, semaglutid ve tirzepatid gibi GLP-1 reseptör agonistlerini (Ozempic ve benzeri ilaçların etken maddeleri) kullanan kişilerle, tüp mide veya mide bypass ameliyatı olmuş kişileri karşılaştırdı. Bu ilaçlar, iştah kontrolünde rol oynayan doğal GLP-1 hormonunu taklit ederek çalışıyor.
Araştırma ekibi, sağlık kayıtlarını kullanarak yaş, vücut kitle indeksi ve kan şekeri seviyeleri gibi faktörlere göre eşleştirilmiş grupları inceledi.
İki yıllık takip sonucunda elde edilen çarpıcı bulgu şuydu: Cerrahi geçiren gruptaki katılımcılar, başlangıç vücut ağırlıklarının ortalama yüzde 25.7'sini kaybederken, ilaç kullanan gruptakiler yalnızca yüzde 5.3'lük bir kilo kaybı yaşadı.
Bu farkın bir nedeni, hastaların GLP-1 ilaçlarını düzenli olarak kullanmaya devam etme oranının düşük olması olabilirken, cerrahinin daha kalıcı bir çözüm sunması olarak gösteriliyor. Ancak araştırmacılar, daha kısa sürelerde bile cerrahinin her zaman daha iyi sonuçlar verdiğini gözlemledi.
Araştırmacılar, klinik deneylerde GLP-1 ilaçlarıyla yüzde 15 ila yüzde 21 arasında kilo kaybı görülebildiğini, ancak gerçek dünya verilerinin (bir yıl boyunca ilacı aktif olarak kullanan hastalarda bile) bu oranın çok daha düşük olduğunu belirtti. Ayrıca, hastaların yüzde 70'inin bir yıl içinde tedaviyi bıraktığının altını çizdiler. İlaç kullanan hastaların beklentilerini gözden geçirmeleri, tedaviye daha sıkı bağlı kalmaları veya cerrahi seçenekleri değerlendirmeleri gerekebileceği ifade edildi.
Ancak bu çalışmanın, bariatrik cerrahiyi destekleme konusunda çıkar çatışması olabilecek bir kuruluş (American Society for Metabolic and Bariatric Surgery - ASMBS) tarafından finanse edildiğini belirtmekte fayda var.
Yine de araştırmacılar, semaglutid tedavilerinin tamamen göz ardı edilmemesi gerektiğini söylüyor. Bu çalışmada ilaçların da faydalı sonuçlar gösterdiği vurgulandı. GLP-1 reçetelerinin yaygınlaşmasıyla birlikte, bu ilaçların cerrahi yöntemlerle karşılaştırılması ve bireyler için en uygun seçeneğin belirlenmesi büyük önem taşıyor.
GLP-1 ilaçları cerrahiye göre çok daha popüler olsa da, hastalar sıklıkla bu ilaçları düzenli kullanmıyor. Öte yandan, cerrahi için uygun kişilerin sadece küçük bir yüzdesi bu seçeneği tercih ediyor.
Ozempic'in tek faydası kilo vermek değil. İlaç başlangıçta tip 2 diyabet tedavisinde kullanılmak üzere onaylanmıştı çünkü kan şekeri seviyelerini düşürmeye yardımcı oluyor. Araştırmalar ayrıca ilacın kanser ve kalp-damar hastalığı riskini azaltabileceğini gösteriyor. Bu çalışmada ise bariatrik cerrahinin kan şekeri kontrolü açısından daha da iyi sonuçlarla ilişkili olduğu görüldü.
Cerrahi operasyonların da kusursuz olmadığını belirtmek önemli. Güvenli olmalarına rağmen invaziv ve kalıcı prosedürlerdir ve hastaların ameliyat sonrası sıkı diyet ve egzersiz programlarına uymasını gerektirir.
Gelecekteki çalışmaların, GLP-1 tedavilerinin etkinliğini artırmak için sağlık profesyonellerinin neler yapabileceğini, hangi hastaların cerrahiye hangilerinin ilaca daha uygun olduğunu ve maliyet faktörlerinin tedavi başarısındaki rolünü belirlemeyi hedefleyeceği ifade edildi.
Bu araştırma, 2025 ASMBS yıllık toplantısında sunuldu.
