Kilo verme ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarını sürdürmek, pek çoğumuz için zorlu bir mücadele. Bu süreçte sıkça karşılaşılan 'yo-yo diyet' etkisi, yani sürekli kilo alıp verme döngüsü, artık bağırsaklarımızdaki bakterilerle yakından ilişkili olabilir. Fransa'daki Rennes ve Paris-Saclay Üniversiteleri'nden araştırmacıların yaptığı yeni bir çalışma, bu olgunun ardındaki sırları aydınlatıyor.
Bilim insanları, fareler üzerinde yaptıkları deneylerde, farklı diyet rejimlerinin bağırsak bakterileri üzerindeki etkilerini inceledi. Standart diyet ile yüksek yağlı ve şekerli diyet arasında dönüşümlü olarak beslenen farelerde, sağlıksız diyete geri dönüldüğünde aşırı yeme eğilimlerinde belirgin bir artış gözlemlendi. Bu durum, insanların sağlıksız beslenme alışkanlıklarına benzeyen bir etki yarattı.
Daha da önemlisi, bu diyet döngüsünün farelerin bağırsak bakterilerinde uzun süreli değişikliklere neden olduğu ve metabolizmalarını etkilediği görüldü. Özellikle, bu değişikliklere uğramış bağırsak bakterilerinin, daha önce diyet yapmamış farelere nakledildiğinde, aynı aşırı yeme davranışını sergilediği tespit edildi. Bu bulgu, diyetin bağırsak mikrobiyotasında yarattığı değişikliklerin, sağlıksız yeme alışkanlıklarını tetikleyebileceği fikrini güçlendiriyor.
Araştırmacılar, diyet yapan farelerin beyin aktivitelerini analiz ederek, bu hayvanların açlık yerine keyif için yemek yediklerini, adeta beyinlerinin ödül mekanizmasının yeniden programlandığını belirttiler. Bu durum, insanların diyet yaparken yaşadığı yeme dürtüsünün altında yatan nedenlere ışık tutabilir.
Elbette bu sonuçların insanlarda da aynı şekilde işleyip işlemediği konusunda kesin bir yargıya varmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Ancak yapılan çalışmalar, diyet döngülerinin bağırsak bakterilerindeki dengeleri bozarak sağlıklı beslenmeyi sürdürmeyi zorlaştırabileceğini kuvvetle gösteriyor. Bağırsaklarımızdaki bakterilerin çeşitliliği, beyin aktivitemizden hastalıklara yakalanma riskimize kadar sağlığımızın pek çok yönünü etkiliyor.
Araştırmacılar, kilo verme sürecinde metabolik adaptasyonların yanı sıra, besin ödülüyle ilgili değişen süreçlerin de kilo kontrolünü olumsuz etkileyebileceğini vurguluyor. Yo-yo diyet ve bununla ilişkili yeme bozuklukları hakkındaki anlayışımızı derinleştirerek, obeziteyle mücadele ve sağlıklı beslenmeyi teşvik etme konusunda daha etkili tedavi yöntemleri geliştirmek mümkün olabilir. Belki de bu yöntemler, belirli bağırsak bakterisi türlerini hedef alarak işe yarayabilir.
Gelecekteki çalışmaların, yo-yo diyetinin tetiklediği bakteri değişikliklerini ve bu mikrobiyota değişimlerinin aşırı yemeyi nasıl kolaylaştırdığına dair biyolojik mekanizmaları daha detaylı incelemesi gerekiyor. Elbette bu bulguların insan deneklerle de doğrulanması büyük önem taşıyor.
Araştırmacılar, bu modelde rol oynayan mekanizmaları tam olarak anlamak, özellikle de kilo döngülerinin neden olduğu değişen yeme davranışlarında rol oynayan bağırsak mikrobiyotasından beyne giden iletim yollarını çözmek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu belirtiyor.
