Popüler bir Noel şarkısında geçen 'çam ağaçlarında gümüş ve altın süslemeler' sözleri, gerçek oldu. Yeni bir araştırma, çam ağaçlarının (Picea abies) yapraklarında altın nanoparçacıkları bulunduğunu ortaya çıkardı. Bu şaşırtıcı keşif, ağaçların kendilerinden ziyade, onlarla simbiyotik bir ilişki içinde yaşayan bakterilerden kaynaklanıyor.
Finlandiya'daki Oulu Üniversitesi'nden araştırmacıların yaptığı çalışma, Picea abies türü çam ağaçlarının, bünyesinde yaşayan bakterilerin yardımıyla altın nanoparçacıklarını yoğunlaştırdığını gösteriyor. Araştırmacılar, bu durumun bitki dokularındaki minerallerin oluşumunu kontrol eden biyomineralizasyon adı verilen bir süreç olduğunu belirtiyor.
Çam ağaçlarının içinde yaşayan bu bakterilere 'endofit' adı veriliyor. Endofitler, bitkilerin hormon üretimi ve besin emilimi gibi çeşitli işlevlerine yardımcı olan mikroorganizmalardır. Bu özel çalışmada, endofitlerin, ağaçların kökleriyle emdiği çözünmüş altın parçacıklarını ayırdığı ve muhtemelen toksisitesini azaltmak için daha küçük nanoparçacıklar halinde yoğunlaştırdığı düşünülüyor.
'Altın Vurmak' Gibi Bir Keşif
Araştırmacılar, bu çalışmayı Avrupa'nın en büyük altın madenlerinden biri olan Finlandiya'nın kuzeyindeki Kittilä madenine yakın çam ağaçları üzerinde gerçekleştirdi. 23 çam ağacından alınan 138 yaprak örneği incelendi ve bu örneklerden dördünde altın nanoparçacıklarına rastlandı.
Bu nanoparçacıkların etrafında, P3OB-42, Cutibacterium ve Corynebacterium gibi bakteri cinsleri tarafından oluşturulan biyofilmler (bakteriyel yapışkan tabakalar) bulundu. Bu biyofilmler, bakterilerin bitki dokularında kalmasını sağlayan karmaşık şeker ve protein bileşiklerinden oluşuyor. Nanoparçacıklar ile bakteri biyofilmleri arasındaki bu yakın ilişki, bakterilerin minerali izole etmede rol oynadığını gösteriyor.
Altın nanoparçacıkları içeren yapraklarda, genel bakteri türü çeşitliliğinin daha az olduğu gözlemlendi. Benzer şekilde, yüksek metal konsantrasyonlarına sahip bitki dokularında da mikrobiyal biyoçeşitliliğin azaldığına dair başka çalışmalar da bulunuyor.
Bu keşfin, çam ağaçlarını budayıp yapraklarından altın elde etmek için ekonomik bir getiri sağlamayacağını belirtmekte fayda var. Elde edilen altın parçacıklarının boyutu oldukça küçüktür. Ancak, ağaçların bu değerli minerali alma yeteneği, yer altındaki altın yataklarını belirlemek için önemli bir gösterge olabilir. Araştırmacılar, bitki yapraklarındaki bu tür bakterilerin taranmasının altın arama çalışmalarını kolaylaştırabileceğini düşünüyor.
