Mısır koçan kurdu olarak bilinen ve bilimsel adı Spodoptera frugiperda olan bir tarım zararlısı, dünya genelinde 80'den fazla ülkede mahsulleri tehdit ederek gıda güvenliği için ciddi bir risk oluşturuyor. Özellikle mısır tarlalarına büyük zarar veren bu istilacı tür, Türkiye'deki tarım alanları için de potansiyel bir tehlike anlamına geliyor. Ancak Avustralya'dan gelen umut verici bir haber, bu zararlıyla mücadelede yeni bir dönemin kapısını aralayabilir.
Aslen Orta ve Güney Amerika'nın tropikal bölgelerine özgü olan bu güve türü, son yıllarda küresel ticaret ve rüzgarların etkisiyle hızla yayılarak Avrupa, Asya, Afrika ve Avustralya'ya ulaştı. Yetişkin güveler yüzlerce kilometreyi kısa sürede kat ederek yeni alanları istila edebiliyor.
Sorunun büyüklüğünü artıran bir diğer faktör ise üreme hızı. Tek bir dişi güve, yaşamı boyunca 1.000 ila 2.000 arasında yumurta bırakabiliyor. Yumurtadan çıkan larvalar, yani tırtıllar, yaklaşık bir hafta içinde mısır yapraklarına ciddi zararlar verecek boyuta ulaşıyor. Üstelik bu küçük larvaların erken tespiti oldukça zor, bu da zararın genellikle iş işten geçtikten sonra fark edilmesine neden oluyor.
Mısır koçan kurdu sadece mısırla beslenmiyor; buğday, pamuk, şeker kamışı ve çeşitli sebzeler gibi farklı tarım ürünlerine de saldırabiliyor. Çiftçiler, bu zararlıyla mücadelede genellikle kimyasal tarım ilaçlarına başvuruyor. Ancak mısır koçan kurdu, bu ilaçlara karşı hızla direnç geliştirmesiyle biliniyor. Bu durum, bilim insanlarını ve çiftçileri virüsler, bitkisel özütler veya dayanıklı ürünler gibi alternatif biyolojik mücadele yöntemleri aramaya itiyor, fakat bu yöntemlerin etkinliği ve maliyeti değişkenlik gösteriyor.
Avustralya'da yapılan yeni araştırmalar ise biyolojik mücadele için heyecan verici bir gelişmeyi ortaya koydu: Mısır koçan kurduna doğal olarak saldıran yerel mantar türleri keşfedildi.
Araştırmacılar, bu zararlı tırtılları temas ettikten sonraki 24 saat içinde öldürebilen beş farklı mantar türü belirledi. Bu mantarlardan biri olan Nomuraea rileyi, oldukça ilginç bir yöntem kullanıyor: Önce tırtılın derisine yapışıp onu bir örtü gibi kaplıyor, ardından larvanın içine sızarak onu içten dışa doğru yiyor ve yok ediyor.
Başka bir araştırma grubu ise yine Avustralya'da, mısır koçan kurdunu öldürebilen farklı mantar ve bakteri türleri üzerinde çalışıyor. Bu çalışmalarda, Beauveria bassiana adlı mantarın bazı türlerinin, tırtılların yaklaşık %75'ini 48 saat içinde öldürdüğü tespit edildi. Ayrıca, tarımda biyolojik mücadelede zaten kullanılan *Bacillus thuringiensis* (Bt) adlı bakterinin de bu zararlıya karşı etkili olduğu doğrulandı. Bt bakterisi, tırtılın sindirim sisteminde delikler açarak açlıktan veya kan zehirlenmesinden ölmesine neden oluyor.
Bilim insanları, bu biyolojik ajanların (mantar ve bakterilerin) etkinliğini ve güvenliğini tam olarak anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu belirtiyor. Özellikle mantarların yaygın kullanımı öncesinde, tıpkı kimyasal ilaçlarda olduğu gibi, zararlının bu mantarlara karşı da direnç geliştirmemesi için dikkatli bir strateji izlenmesi gerektiği vurgulanıyor. Ancak ilk değerlendirmelere göre, bu mantarlar doğal ortamda zaten bulundukları için çevreye olumsuz etkilerinin kimyasal ilaçlara kıyasla çok daha düşük olması bekleniyor.
Araştırmacılar şimdi, özellikle Nomuraea rileyi mantarının tarımda kullanılabilmesi için gerekli onay süreçlerini başlatmak ve bu biyolojik silahı çiftçilerin kullanımına sunmak üzere çalışmalarını sürdürüyor. Bu gelişmeler, kimyasal ilaçlara dirençli hale gelen mısır koçan kurdu gibi istilacı zararlılarla mücadelede doğa dostu ve sürdürülebilir çözümlerin önemini bir kez daha ortaya koyuyor.
