Karayip Denizi'nde daha önce eşi benzeri görülmemiş, gözleri beyaz ve parlak turuncu renkte bir köpekbalığı yakalanıp serbest bırakıldı. Bilim dünyası bu olağanüstü keşfi tartışıyor.
Bilim insanlarının yaptığı yeni bir çalışmaya göre, 'xantizm' adı verilen ve deride sarı pigmentasyonu artıran nadir bir duruma sahip olan bu hemşire köpekbalığı (Ginglymostoma cirratum), aynı zamanda 'albinizm' belirtileri de gösteriyor. Bu durum, onu oldukça eşsiz kılıyor.
Bu ilginç canlı, 2024 yılında Kosta Rika'nın doğu kıyısı açıklarında balıkçılar tarafından şans eseri keşfedildi. Parismina köyündeki bir otelin sahibi olan Garvin Watson, yaklaşık 2 metre uzunluğundaki ve 37 metre derinlikte yüzen bu turuncu deniz canlısını oltasına taktı.
Watson, o an yaşadıklarını, "Gözümüzün önündekine inanamadık. Güneş ışığında parlayan o turuncu köpekbalığı olağanüstü bir şeydi. Bunun dünya çapında, tüm bilim insanlarının tanıyacağı bir keşif olacağını bilmiyorduk." sözleriyle aktardı.
Balıkçılar, köpekbalığını fotoğrafladıktan sonra ağzındaki kancayı dikkatlice çıkarıp Karayip Denizi'ne geri bıraktılar. Bu olayın ve öneminin detayları, geçtiğimiz günlerde Marine Biodiversity dergisinde yayımlanan yeni bir çalışmada bilim insanları tarafından açıklandı.
Bilim insanları, kurbağalar, kuşlar ve balıklar gibi çeşitli türlerde xantizm vakalarına rastlamış olsalar da, hemşire köpekbalığında bu durumun bilimsel olarak belgelenmesi ilk kez gerçekleşti. Hemşire köpekbalıkları genellikle sarıdan gri-kahverengiye kadar değişen renklerde olur. Daha önce bu türde albinizm ve potansiyel xantizm gibi olağandışı renklendirme raporları olsa da, bu iki durumun bir arada görüldüğü ilk vaka olarak kayıtlara geçti.
Çalışmanın baş yazarlarından, Brezilya'daki Rio Grande Federal Üniversitesi'nde biyolojik oşinografi alanında doktora adayı olan Marioxis Macías-Cuyare, "Fotoğraflardaki xantizm durumunu gördüğümüzde çok şaşırdık ve heyecanlandık." dedi.
Araştırmacılar, Watson ile görüşerek köpekbalığının fotoğraflarını incelediler. Köpekbalığının gözlerinde tipik olarak görülen siyah irislere sahip olmadığını fark eden bilim insanları, canlının hem xantik hem de muhtemelen albino olduğuna karar verdiler. Daha önce 2018'de yapılan bir çalışma, İrlanda Denizi'nde bulunan bir vatoz türünde (Raja montagui) 'albinistik-xantik' olarak bilinen bu birleşik durumu belgelemişti.
Bilim insanları, köpekbalıklarında anormal pigmentasyona neden olan etkenleri araştırmaya devam ediyor. Bu tür durumlar genellikle genetik kökenli olsa da, çevresel stres, yüksek sıcaklıklar ve hormonal dengesizlikler gibi faktörlerin de farklı renklere katkıda bulunabileceği belirtiliyor. Macías-Cuyare, xantizmin genellikle genetik olduğunu ancak bu köpekbalığının olağanüstü pigmentasyonunu etkileyen koşulları anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu söyledi.
Bu köpekbalığının hayatta kalması da dikkat çekici. Canlılar, çevrelerinde daha iyi hayatta kalmak için belirli renklere adapte olurken, türünün alışık olmadığı parlak turuncu bir renge sahip olmanın normalde bir dezavantaj olması beklenir. Ancak bu örnekte köpekbalığı yetişkinliğe ulaşmış ve sıra dışı renginin onu engellemediği görülüyor. Macías-Cuyare, "Bu durumu etkileyen birçok faktör var, örneğin çevre gibi, ancak bu genetik koşulu etkileyebilecek değişkenler test edilene kadar her şey spekülatif kalıyor." diye ekledi.
