Bilim dünyası, kanser tedavisinde aşı geliştirme konusunda heyecan verici ilerlemeler kaydetse de, şu ana kadar bu terapiler belirli tümör türleriyle sınırlı kalmıştı. Ancak yeni bir araştırma, daha geniş bir kanser yelpazesine saldırma potansiyeli taşıyan evrensel bir aşının yolunu açıyor.
Florida Üniversitesi'ndeki bir ekibin öncülük ettiği araştırmada, bağışıklık sistemini "uyandırarak" çeşitli nedenlerle gözden kaçabilen kanserli hücrelere karşı daha güçlü bir yanıt vermesi hedefleniyor.
Nörobilimci Duane Mitchell, "Amacımız spesifik olarak kanseri hedeflemek yerine güçlü bir immünolojik yanıtı uyaran bir aşı kullanarak çok güçlü bir anti-kanser reaksiyonu oluşturmaktı. Bu, potansiyel olarak tüm kanser hastalarında geniş çapta kullanılabilecek ve hatta kullanıma hazır bir kanser aşısı geliştirmemize olanak tanıyacak önemli bir potansiyele sahip," açıklamasında bulundu.
Aşı, mRNA teknolojisini kullanarak bağışıklık sistemini harekete geçiren ve kanserli dokuları saldırıya daha duyarlı hale getiren sinyal proteinleri üretiyor. Bu proteinler, tedavi edilen tümörlere özgü olmamakla birlikte, normalde kanser yanıtıyla ilişkilendirilmeyen uyuyan hücrelerden bir reaksiyon geliştirerek bir nevi herkes için uygun bir uyarıcı görevi görüyor.
Tedavinin ikinci bileşeni ise, bağışıklık sistemindeki frenleri kaldıran ve etkinliğini artıran immün kontrol noktası inhibitörleri (ICI) adı verilen yaygın anti-kanser ilaçlarını kullanıyor. ICI'lar geçmişte kanserlere karşı başarıyla kullanılmış olsa da, çok sayıda mutasyona sahip tümörler bu tedavilere karşı direnç geliştirebiliyor.
Araştırmacılar, farelerdeki tümörlere hem aşıyı hem de ICI'ları birlikte uyguladıklarında, normalde tedavilere dirençli olan kanserli büyümeler dahil olmak üzere güçlü bir tümörle mücadele yanıtı gözlemlediler. Denemelerde bazı tümörler tamamen ortadan kaldırıldı.
Aşı tek başına bazı durumlarda etkili olsa da, en iyi sonuçlar ICI'larla kombinasyon halinde elde edildi. Bu birleşik tedavinin etkinliğini ve güvenliğini belirlemek için insanlar üzerinde klinik denemelerde test edilmesi gerekiyor, ancak öncü sonuçlar bu yaklaşımın daha fazla araştırılmaya değer olduğunu gösteriyor.
Onkolog Elias Sayour, "Bu bulgu, bu aşıların potansiyel olarak hastanın kendi bağışıklık sistemini kansere karşı duyarlı hale getiren evrensel kanser aşıları olarak ticarileştirilebileceğine dair bir kanıt niteliğindedir," dedi.
Ekip, mRNA aşısının yeni formülasyonları üzerinde çalışmalarını sürdürüyor ve klinik denemeler planlanıyor. Ayrıca, bu aşının kanserin nüksünü önleme veya yeni teşhis edilmiş kanserleri tedavi etme gibi daha geniş senaryolarda da test edilmesi gerekiyor.
Bağışıklık sistemini düzenleyen her türlü müdahalede olduğu gibi, yan etkiler ve vücuda zarar verebilecek reaksiyonlar riski her zaman mevcuttur. Ancak şu ana kadarki sonuçlar, bu yeni aşı yaklaşımının umut verici olduğunu gösteriyor.
Mitchell, "Bu, hastanın kendi bağışıklık sisteminin kansere karşı tepkisini uyandırmanın evrensel bir yolu olabilir. Eğer insan çalışmalarına genellenebilirse bu çok önemli olurdu," diye ekledi.
Araştırma, Nature Biomedical Engineering dergisinde yayımlandı.
