Japonya'da yaşayan Jomon halkının, Neolitik Çağ'da Denisovalılar olarak bilinen soyu tükenmiş insan akrabalarıyla neredeyse hiç DNA bağı bulunmadığı ortaya çıktı. Bu durum, bu iki grubun atalarının pek bir etkileşimde bulunmadığına işaret ediyor.
Yapılan yeni bir araştırmada, yüzlerce antik ve modern insan genomu incelenerek, modern insanlar (Homo sapiens) ile gizemli Denisova akrabalarının ne zaman ve nerede etkileşime girdiği belirlenmeye çalışıldı.
Araştırmacılar, "Şaşırtıcı bir şekilde, Japon takımadalarında yaşayan Neolitik dönem Jomon insanlarında, antik ve günümüz Doğu Asyalıları arasında en az Denisova genetik izini bulduk." açıklamasında bulundu. Bu bulgular, konuyla ilgili olarak Current Biology dergisinde yayımlandı.
Ayrıca ekip, Çin ve Moğolistan gibi anakara Doğu Asya'dan elde edilen antik insan kalıntılarında, diğer Avrasyalı popülasyonlara kıyasla daha fazla Denisova geni tespit etti. Bu erken Doğu Asyalıların, son Buzul Çağı'nın (yaklaşık 26.500 ila 19.000 yıl önce) en soğuk dönemi olan Son Buzul Maksimumundan önce birden fazla Denisova grubuyla temas kurduğu anlaşıldı.
Buna karşın, İran ve Gürcistan gibi Batı Avrasya'daki antik toplulukların en az Denisova genetik izine sahip olduğu bildirildi.
Bu bulgular, bilim insanlarının erken insan göçlerini ve farklı grupların birbirleriyle nasıl karışıp kaynaştığını haritalandırmasına yardımcı oluyor. Araştırmanın ortak yazarlarından, Almanya'daki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü'nden evrimsel genetikçi Stéphane Peyrégne, "Denisova DNA'sı, popülasyon tarihini yeniden yapılandırmak için güçlü bir işaretçi temsil ediyor." ifadelerini kullandı.
Gizemli Denisovalılar
Yaklaşık 200.000 ila 30.000 yıl önce Avrasya'da yaşadığı bilinen Denisovalılar hakkında çok az bilgiye sahibiz. Ancak araştırmacılar, az sayıda kalıntının yanı sıra, günümüz Okyanusya, Doğu Asya, Güneydoğu Asya ve yerli Amerikalı popülasyonlarında Denisova DNA'sının izlerini bulmayı başardılar.
Denisova DNA'sının modern insan genomuna ne zaman ve nerede girdiğini takip etmek için ekip, ABD, Güney Amerika, Batı Avrasya, Sibirya ve Doğu Asya'da bulunan 115 Homo sapiens bireyinin genetik yapısını analiz etti. En eski kalıntılar yaklaşık 45.000 yıl önce bugünkü Bulgaristan topraklarında yaşamış bir bireye aitken, en yeni kalıntılar yaklaşık 766 yıl önce Sibirya'da yaşamış bir kişiye aitti. Ayrıca, Simons Genom Çeşitlilik Projesi'nde yer alan 279 günümüz bireyinin genomlarını da incelediler.
Araştırmacılar, yaklaşık 40.000 yıl öncesine ait Çin'den gelen ve Tianyuan olarak bilinen insan kalıntılarında en yüksek Denisova genetiğini, genomlarının %0.25'inin Denisovalılardan geldiğini belirlediler. Analizler, Tianyuan'ın DNA'sının birden fazla farklı Denisova grubundan geldiğini ortaya koydu.
Araştırmacılar, Neolitik dönem Japon insanlarında çok az Denisova genetiği bulmaları karşısında şaşkına döndüler. Yaklaşık 3.755 yıl önce yaşamış bir bireyin, günümüz Doğu Asyalılarında bulunan Denisova DNA'sının altıda biri ila sekizde biri kadar bir orana sahip olduğu görüldü. (Günümüz Doğu Asyalılarında yaklaşık %0.1 oranında Denisova DNA'sı bulunur).
Ancak Denisova genleri zamanla Japonya'ya da ulaştı. Japonya'daki Kofun Dönemi'ne (yaklaşık M.S. 300-710) ait insanlar, Jomon bireylerinden daha fazla Denisova DNA'sına sahipti. Bu genlerin, bu dönemde Doğu Asyalıların Japonya'ya yönelik büyük göçünün ardından genomlara girmiş olabileceği düşünülüyor.
Jomon halkının neden bu kadar az Denisova genetiğine sahip olduğunun kesin nedeni henüz bilinmiyor, ancak ekibin bazı fikirleri var.
Araştırmanın ilk yazarlarından, Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü'nde evrimsel genetik doktora öğrencisi Jiaqi Yang, "Bazı (modern insan) grupları, Doğu Asya'daki erken yayılmalar sırasında farklı rotalar izlemiş olabilir." veya "Denisovalılar çok seyrek dağılmış olabileceğinden, onlarla etkileşim nadir olmuş olabilir." dedi.
Araştırmacılar, mevcut verilerin sınırlı olması nedeniyle kesin senaryodan emin olamıyor. Şu anda, en eski Jomon genomu sadece yaklaşık 9.000 yaşında, ancak Japon takımadalarında yaklaşık 32.000 yıl öncesine dayanan modern insan yaşamına dair kanıtlar bulunuyor. Bu eksik 23.000 yıllık döneme ait genetik veriler, "bölgedeki erken popülasyon tarihini çözümlemeye yardımcı olabilir." diye belirttiler.
