NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu (JWST) ile yapılan gözlemler, 'cehennem' olarak nitelendirilen aşırı sıcak bir ötegezegende şaşırtıcı moleküllerin varlığını ortaya koydu. Bu bileşiklerden biri, daha önce hiçbir gezegen atmosferinde görülmemişti.
WASP-121b adı verilen bu ötegezegen, yaklaşık olarak Jüpiter'den 1.2 kat daha kütleli ve 1.8 kat daha geniş bir gaz devi. Güneş Sistemi'nden yaklaşık 880 ışık yılı uzaklıkta bulunan gezegen, kendi yıldızına son derece yakın bir yörüngede dönüyor ve yıldızının etrafındaki turunu sadece 30.5 saatte tamamlıyor. Yıldıza aşırı yakınlığı nedeniyle, tıpkı Ay'ın Dünya'ya kilitlenmesi gibi, gezegenin bir yüzü sürekli yıldızına bakarken diğer yüzü daima karanlıkta kalıyor (gelgitsel kilitlenme). Eğer yıldıza daha da yakınlaşsaydı, gezegenin parçalanması muhtemeldi.
Bu 'cehennem gezegeninin' sürekli gündüz olan tarafı yaklaşık 3000 santigrat derece sıcaklığa ulaşıyor. Karanlıkta kalan gece tarafı ise biraz daha ılıman, yaklaşık 1500 santigrat derece. Son çalışmalar, bu yabancı dünyada erimiş demir yağmurlarının ve Güneş Sistemi'ndeki en büyük fırtınaları bile sönük bırakan aşırı kasırgaların olabileceğini gösterdi.
Araştırmacılar yakın zamanda JWST'nin Yakın Kızılötesi Spektrograf (NIRSpec) aletini WASP-121b'ye yönlendirerek süper sıcak atmosferini daha detaylı incelediler. Ekip, ötegezegenin yıldızı etrafındaki kısa yörüngesi boyunca gözlemler yaparak hem gündüz hem de gece taraflarına ait verilere ulaştı.
Ekibin gözlemleri, ötegezegenin sürekli aydınlık olan gündüz tarafı atmosferinde silisyum monoksit (SiO) gazının varlığını ortaya çıkardı. Bu bileşik, şimdiye kadar keşfedilen 5.000'den fazla ötegezegenin hiçbirinin atmosferinde tespit edilmemişti.
WASP-121b'nin atmosferinde SiO tespit etmek çığır açıcı bir bulgu. Bu, bir gezegen atmosferinde bu molekülün ilk kez kesin olarak tanımlanmasıdır.
Silisyum monoksit (SiO) bazen yıldızlarda bulunur, ancak başka yerlerde oldukça nadirdir. Dünya'da sentetik olarak üretilebilir ve güneş panelleri, optik cihazlar ve bazı bataryaların yapımında kullanılır. Ancak, gaz hali çoğu gezegen atmosferinde var olamayacak kadar kararsız olduğu için Dünya'da her zaman katı haldedir.
JWST tarafından tespit edilen, K2-18b'deki tartışmalı 'yaşam belirtisi' dimetil sülfür gibi diğer ilk kez görülen moleküllerin aksine, WASP-121b'deki SiO varlığı olası dünya dışı yaşamın bir işareti değil.
Bunun yerine, molekülün WASP-121b'nin atmosferinde yanmış asteroitlerin içindeki kuvars gibi silikat bakımından zengin malzemelerden kaynaklandığı düşünülüyor. Bileşik, gündüz tarafındaki inanılmaz derecede yüksek sıcaklıklar nedeniyle gaz halinde kalmayı başarmış.
Araştırmalar, yeni bulguların JWST'nin olağanüstü çözünürlüğünün bir kanıtı olduğunu belirtiyorlar. Bu tür gözlemler, 'cehennem gezegenleri' ve diğer gaz devlerinin nasıl oluştuğu hakkında daha fazla bilgi edinmemizi sağlayacak. WASP-121b gibi aşırı sıcak gezegenlerin kimyasını incelemek, gaz devi atmosferlerinin aşırı sıcaklık koşullarında nasıl davrandığını anlamamıza yardımcı oluyor.
