Ünlü ressam Jackson Pollock'un 77 yıldır gizemini koruyan ikonik eserlerinden birindeki çarpıcı turkuaz rengin sırrı çözüldü. Stanford Üniversitesi'nden kimyager Alexander Heyer liderliğindeki bir ekip, bu etkileyici mavi boyanın emdiği ve yaydığı ışığın, toksisite endişeleri nedeniyle artık yasaklanmış bir pigment olan manganez mavisi (baryum manganat sülfat) ile eşleştiğini belirledi.
2.7 metre genişliğindeki tuval üzerine siyah ve beyaz boyaların serpiştirildiği, aralarında parlak birincil renklerin de bulunduğu Number 1A, 1948 adlı tablo, Pollock'un anarşik ve dışavurumcu stilinin klasik bir örneğini sunuyor. Bu eser, Pollock'un tuvalini yere sererek boya damlattığı, resim yapma eylemine fiziksel katılımını ve bir nevi isyanını yansıtan ilkel ve karmaşık bir etkiyi başardığı ilk işlerinden biri olma özelliğini taşıyor.
Pollock bu dönemde resmin tüm kurallarını yıkıyordu; Number 1A, 1948'de sanatçı kalitesindeki yağlı boyaların yanı sıra endüstriyel olarak üretilmiş emaye ev boyalarını da kullanmıştı. Bazı yerlerde fırça kullanırken, diğer işaretler eliyle yapılmıştı; boyayı tüpten sıkan da vardı, kutudan döken de.
Bu malzemeler, yöntemler ve tablonun saklandığı yerin yakınındaki bir müzede 1958'de meydana gelen yangın gibi faktörler, araştırmacılar için bu göz alıcı mavinin tam olarak ne olduğunu belirlemede büyük bir bilmece oluşturmuştu. Ekip, daha önceki çalışmalarda Pollock'un paletindeki kırmızı ve sarı pigmentlerin belirlendiğini ancak tablodaki canlı mavi rengin henüz tanımlanamadığını belirtiyor.
Tablodaki mavi çizgilerden dikkatlice alınan boya örnekleri laboratuvarda analiz edildi. Raman spektroskopisi ile pigmenti belirlemeye yönelik önceki çabalar sonuçsuz kalmıştı. Moleküllerin ışığı benzersiz bir şekilde saçma özelliğinden faydalanılarak yapılan analizlerde, bilim insanları 785 nm gibi daha düşük enerjili bir dalga boyunda topladıkları manganez mavisi boyasının Raman spektrumları ile karşılaştırarak bir eşleşme tespit etti. Bu pigmentin, spektrumun her iki tarafındaki mavi olmayan ışığı filtreleyerek eşsiz renk verme yeteneği, iki farklı elektronik geçiş bandı ile açıklanıyor.
Yazarlar, manganez mavisinin görünür spektrumun ortasındaki renklerden temiz tonlar oluşturma konusunda zorlu bir görevi başardığını vurguluyor. Pollock'un eserlerinde ultramarin, ftalosiyanin mavisi ve daha az ölçüde serulean mavisi, kobalt mavisi ve Prusya mavisinin belirlendiğini, ancak şimdi bu palete manganez mavisinin de eklendiğini belirtiyorlar.
Manganez mavisinin güçlü etkisi, sanatçıların ve çevrenin sağlığına yönelik endişeler nedeniyle artık sanat malzemeleri mağazalarında bulunmuyor. Ancak bilim insanları, toksisite olmadan benzer canlılık sunan alternatifler üzerinde çalışıyor. 2009 yılında keşfedilen ve sanatçılar tarafından bir ikame olarak benimsenen YInMn mavisi gibi yeni pigmentler geliştiriliyor. Bu çalışma, gerçek manganez mavisinin Raman spektrumlarının analiziyle, bilim insanlarının yasaklanmış bu rengin daha stabil ve güvenli alternatiflerini yaratmasına yardımcı olabilecek.
