İspanya'da arkeologlar, içerisinde birden fazla mezar ve silahların da bulunduğu pek çok mezar hediyesi barındıran 5.000 yıllık bir taş anıt keşfetti. Dolmen adı verilen bu tarih öncesi taş yapılar, genellikle İspanya, Fransa ve İngiltere gibi Avrupa ülkelerinde rastlanan ve tipik olarak taş duvarlara ve büyük bir taş çatıya sahip anıtlardır.
İspanya'nın güneyindeki Endülüs özerk bölgesinde ortaya çıkarılan bu yeni dolmen, bölgedeki en anıtsal ve iyi korunmuş mezar yapıları arasında yer alıyor. Yaklaşık 13 metre uzunluğundaki yeni keşfedilen dolmenin duvarları, 2 metre yüksekliğinde ve dik yerleştirilmiş ortostat adı verilen taş bloklardan oluşuyor.
Kazıların eş direktörlerinden ve Cádiz Üniversitesi'nde prehistorya doçenti olan Eduardo Vijande Vila, dolmenin tamamının yatay büyük taş bloklarla örtüldüğünü ve bu örtünün üzerinde kum ve küçük taşlardan oluşan bir höyük bulunduğunu belirtti. Teba kasabası yakınlarında bulunan anıt, dört kazı mevsimi boyunca titizlikle incelenmiş.
İçerisinde insan kemikleri barındıran küçük mezarlar olan çok sayıda ossuariumun bulunması, bu dolmenin birden fazla birey için toplu mezar olarak kullanıldığını gösteriyor. Mezar hediyeleri arasında deniz kabukları, fildişi parçalar, ok uçları ve ucu balta şeklinde bir mızrak olan halberd gibi objeler yer alıyor.
Araştırmacılar, bulunan deniz kabuklarının ticaretin önemine işaret ettiğini vurguluyor. Cádiz Üniversitesi'nde prehistorya profesörü Juan Jesús Cantillo, iç bölgelerde deniz kabuklarının bulunmasının, denizin prestij unsuru olarak önemini ve uzun mesafeli değişim ağlarının varlığını yansıttığını ifade etti.
Dolmenler, dünya genelinde farklı zamanlarda kullanılmış ve genellikle mezar olarak hizmet vermiştir. Bunların ritüeller veya yerleşim gibi başka amaçlarla da kullanılmış olabileceği düşünülüyor. Hatta bazen yaz gündönümü gibi güneş olaylarıyla hizalanmış olabiliyorlar. Vijande Vila, dolmenlerin aynı zamanda bölgesel işaretler olarak da işlev görmüş olabileceğini ve tarım toplumlarında önemli bir yerleşim statüsü belirteci olarak kullanılmış olabileceğini ekliyor.
İspanya, çok sayıda tarih öncesi dolmene ev sahipliği yapmaktadır. Ülkenin ünlü örneklerinden biri de yaklaşık 150 dikilitaş içeren ve ritüeller için kullanılmış olabileceği düşünülen 7.000 yıllık Guadalperal Dolmen'idir. Günümüzde su altında kalan bu yapı, kuraklık dönemlerinde zaman zaman yüzeye çıkabiliyor.
Keşfedilen bu yeni dolmen ve içerdiği kalıntılarla ilgili araştırmalar devam ediyor.
