İnternet dünyasının en tartışmalı platformlarından biri olan 4chan'in geçtiğimiz günlerde siber saldırıya uğradığı ve erişilemez hale geldiği haberleri internette geniş yankı buldu.
Yirmi yılı aşkın süredir yayında olan ve internet kültürünün şekillenmesinde hem olumlu hem de olumsuz anlamda büyük rol oynayan site, başlangıçta basit bir anonim forumken, zamanla internetin 'vahşi batısı' haline geldi. Başlangıçta eğlenceli meme'lerin paylaşıldığı, internet kültürünün filizlendiği bir yer olarak görülen 4chan, yıllar içinde kimlik ifşaları (doxing), nefret söylemi, aşırı sağcı propagandanın ve çevrimiçi tacizin merkezi haline geldi.
4chan'in yapısı, anonimlik ve süresi dolan, yani bir süre sonra otomatik olarak silinen mesaj dizileri üzerine kuruluydu. Bu benzersiz kombinasyon, kullanıcıların kimliklerini gizleyerek istedikleri her şeyi paylaşmalarına olanak tanıdı ve kontrol edilmesi güç bir kaos ortamı yarattı. İşte bu anonimlik ve 'geçicilik', sitenin hem yaratıcı hem de yıkıcı potansiyelini besledi.
Bir dönem sitenin daha toksik yüzüyle tanışan birçok internet kullanıcısı gibi, ben de çevrimiçi tacizin ne kadar ileri gidebileceğini 4chan sayesinde tecrübe ettim. Anonim kullanıcıların organize olarak bir kişiyi hedef alıp, telefon numarasını yayımlayarak rahatsızlık vermesi, dijital dünyanın karanlık yüzünü açıkça gösteriyordu. Bu tür olaylar, o zamanlar çekingen görünen anonim kitlelerin, zamanla internetin şiddet dolu ve nefret kusan yeraltı dünyasına nasıl dönüştüğünü gözler önüne serdi.
Yıllar içinde 4chan'in etkisi, sadece kendi sınırları içinde kalmadı. Sitede ortaya çıkan kültür, söylemler ve yöntemler; başta X (Twitter), Facebook ve YouTube gibi daha ana akım platformlara sızdı. Uzmanlara göre, 4chan'in isyankar ve sınırları zorlayan yapısı, fikirlerinin ve yöntemlerinin artık ana akım siyasetin ve platformların bir parçası haline gelmesiyle kendi önemini yitirdi. Anonim kalmaya gerek kalmadan, aşırı görüşlerinizi açıkça ifade edebileceğiniz platformlar varken, 4chan'in varoluş amacı da bir nevi ortadan kalkmış oldu.
4chan'in internetin 'Vahşi Batısı' olarak tanımlanmasının bir sebebi vardı. Orada içerik size sunulmazdı, onu keşfetmeniz gerekirdi. Bir sonraki saniye eğlenceli bir görselle mi karşılaşacaksınız, yoksa rahatsız edici bir içerikle mi, asla bilemezdiniz. Bu öngörülemezlik ve kontrolsüzlük, web'in o eski, daha insani ve kaotik çağının bir yansımasıydı. Şimdi kurumsal platformların algoritmaları her şeyi düzene sokmuşken, 4chan gibi bir sitenin kapanmasıyla o dönemin ruhunun da tamamen yok olup olmadığı sorusu akıllara geliyor.
4chan'in ne olduğunun tam bir kaydını tutmak neredeyse imkansız. Anonimlik ve içeriğin silinmesi, geriye kalan izlerin de eksik ve taraflı olmasına yol açıyor. Belki de bu yüzden, 4chan'in gerçek etkisini ve mirasını tam olarak anlamamız zaman alacak. Ancak kesin olan şu ki, internetin tartışmalı 'Vahşi Batısı' artık fiziksel olarak olmasa bile, zihniyeti ve kültürüyle aramızda dolaşmaya devam ediyor.
