Son zamanlarda sosyal medya akışlarınızda fotoğraflarla bilgisayar tarafından üretilmiş grafiklerin garip bir karışımı gibi görünen görsellerle karşılaşmış olabilirsiniz. Bunlardan bazıları oldukça fantastik olabiliyor, örneğin 'Karides İsa' gibi... Bazıları ise ilk bakışta oldukça gerçekçi görünebiliyor. Bir sel sırasında köpeğini kurtaran küçük kızın görüntüsü gibi.
İşte bunlar, yapay zeka (YZ) ile üretilmiş, düşük veya orta kalitede olan ve genellikle doğruluktan uzak içeriklere verilen isim. Bu tür içerikler YZ araçları kullanılarak hızlı, kolay ve ucuz bir şekilde üretilebiliyor. YZ çöpü üreticileri, internetteki dikkat ekonomisinden faydalanmak ve daha yararlı olabilecek yüksek kaliteli içerikleri gölgelemek amacıyla bu tür içerikleri sosyal medyada yayıyor.
Son birkaç yıldır YZ kaynaklı bu tür içeriklerin arttığı görülüyor. 'Çöp' kelimesinin de işaret ettiği gibi, bu durum genel olarak internet kullanıcıları için pek de iyi bir gelişme değil.
YZ Çöpünün Çok Sayıda Formu Var
İngiliz bir gazetenin 2025 yılı Temmuz ayında yaptığı analiz, YZ çöpünün YouTube'daki en hızlı büyüyen kanalları nasıl ele geçirdiğini ortaya koydu. Yapılan incelemelerde, en hızlı büyüyen ilk 100 kanalın 10'unda YZ tarafından üretilmiş içeriklerin bulunduğu görüldü. Bunlar arasında futbol maçlarındaki zombi figürleri ve kedi karakterlerinin yer aldığı pembe diziler gibi içerikler bulunuyor.
Spotify'da müzik dinlerken karşınıza çıkan yeni bir grubun yapay zeka tarafından üretilmiş olabileceğini unutmayın. Örneğin, yaratıcı bir geçmiş hikayesi ve özgün olmayan parçalarla platformda beliren bazı grupların YZ tarafından oluşturulduğu biliniyor.
Çoğu durumda, insanlar kullanıcıların dikkatini çekecek ve onları sitede tutacak kadar iyi olan YZ çöpü içerikler sunarak, yayın ve izlenme sayısına dayalı içerikleri paraya dönüştüren platformlardan kar elde ediyor.
YZ ile içerik üretmenin kolaylığı, insanların yayın kuruluşlarına düşük kaliteli makaleler göndermesine olanak tanıyor. Ödüllü yazarlardan gönderi kabul eden ve katkıda bulunanlara ödeme yapan bir bilim kurgu dergisi, aldığı YZ tarafından üretilmiş yazıların yoğunluğu nedeniyle 2024 yılında yeni gönderi kabul etmeyi durdurdu.
Bunlar yaşananların sadece bir kısmı. Hatta Wikipedia bile tüm topluluk denetim sistemini zorlayan YZ tarafından üretilmiş düşük kaliteli içeriklerle başa çıkmaya çalışıyor. Eğer bu konuda başarılı olamazsa, insanların güvendiği önemli bir bilgi kaynağı risk altında olacaktır.
YZ Çöpünün Zararları
Yapay zeka güdümlü bu tür içerikler, insanların medya tüketimine de olumsuz etki ediyor. Büyük bir fırtına sırasında, siyasi rakipler tarafından YZ ile üretilmiş, bir çocuğun enkaz altında köpeğini tuttuğu görsellerin felaketle başa çıkmadaki iddiaları çürütmek için kanıt olarak sunulduğu görüldü. İçeriğin YZ tarafından üretildiği açık olsa bile, kısa bir bakışla inanabilen bazı kişileri kandırarak yanlış bilginin yayılmasına hizmet edebiliyor.
YZ çöpü, sanatçılara da zarar veriyor. İş ve finansal kayıplara yol açıyor ve gerçek yaratıcıların ürettiği içerikleri gölgeliyor. Bu düşük kaliteli, YZ tarafından üretilmiş içeriklerin sosyal medya algoritmaları tarafından ayırt edilmemesi ve internette içerik üreterek geçimini sağlayan sanatçıların yerini alması söz konusu.
Bu tür içeriklerin görüldüğü her yerde, zararlı veya sorunlu olabilecekleri işaretleyebilir, bazı platformlarda bağlam sağlamak için topluluk notları ekleyebilirsiniz. Zararlı içerikler için ise bildirimde bulunmayı deneyebilirsiniz.
YZ, bizi derin sahtelerden ve 'sahte' sosyal medya hesaplarına karşı tetikte olmaya zorlamanın yanı sıra, medya ortamımızı bozan yığınla değersiz içerikle de karşı karşıya bırakıyor. En azından artık bu durum için akılda kalıcı bir adı var.
