Geçtiğimiz yıl yeniden gündeme gelen Intel'in Itanium IA-64 mimarisine olan destek, Linux için GNU Compiler Collection (GCC) sürüm 16'da yeniden tartışmaya açıldı. Geliştiriciler, bir sonraki GCC sürümünde Itanium IA-64 derleyici kodunun tamamen kaldırılmasını gündeme alıyor.
Şu anda Linux derleyicisinde Itanium IA-64 desteği karmaşık bir durumda. GCC testlerinin mimari üzerinde bir yıldır çalıştırılmadığı ve IA-64 kod tabanı için aktif bir bakımcının bulunmadığı bildiriliyor. Üstelik IA-64 komutlarının emülasyonu yavaş ve eksik kalırken, Intel'in 2021 yılında mimariyi piyasadan çekmesiyle donanım desteği de giderek nadirleşiyor.
Tüm bu faktörler, geliştiricilerin Linux derleyicisinde Itanium desteğini sürdürmek için geçerli bir neden bulmasını zorlaştırıyor. GCC 15 öncesinde de Linux geliştiricileri Itanium IA-64 uyumluluğunu kaldırmayı düşünmüştü. Ancak açık kaynak geliştiricisi René Rebe, IA-64 desteğini kurtararak şu anda bu desteği canlı tutan tek kişi olarak biliniyor. Linux çekirdeği için tam Itanium donanım desteği ise Linux 6.7 ile birlikte iki yıl önce kaldırılmıştı.
Itanium, 2001 yılında piyasaya sürülen ve veri merkezi odaklı bir işlemci serisiydi. Intel ve HP'nin ortaklaşa geliştirdiği bu işlemci mimarisi, VLIW (Very Long Instruction Word) yaklaşımını kullanan ve komut seviyesinde paralellik fırsatlarını derleyici düzeyinde belirlemeye çalışan özel bir 64-bit IA-64 mimarisine sahipti.
Yıllarca süren tanıtım ve ilgiye rağmen IA-64 mimarisi pazarda ciddi bir yer edinemedi. IA-64, rekabetçi performans sağlarken uygulanması zordu, özellikle de yerine geçmesi hedeflenen geleneksel 32-bit x86 mimarilerine kıyasla. AMD'nin 32-bit x86 komut setine getirdiği x86-64 uzantısı çıktıktan sonra ise tüm endüstri, x86 kökleri ve 32-bit uygulamalarla olan doğal geriye dönük uyumluluğu nedeniyle bunu benimsendi.
Zorluklarına rağmen Intel, 2021 yılına kadar Itanium tabanlı işlemci üretimine devam etti. Merced kod adlı ilk nesil Itanium çipleri 2001'de piyasaya sürüldü ve 180nm üretim süreciyle tek çekirdek, 4MB'a kadar L3 önbellek ve 800MHz'e kadar azami saat hızına sahipti. Son Itanium 9700 Kittson serisi ise 2.6 GHz'e kadar çalışan dört çekirdekli ve sekiz çekirdekli modelleri içeriyordu.
