Elektrik ve buzdolaplarının olmadığı çok eski zamanlarda etin korunması için en etkili yöntemlerden biri tütsülemekti. Yeni bir araştırma, bu uygulamanın neredeyse 2 milyon yıl öncesine kadar uzanabileceğini ve hatta atalarımızın ateş yakmaya başlamasının temel nedenlerinden biri olabileceğini öne sürüyor.
Ateş yakma becerisi her ne kadar insanlığın yükselişiyle ayrılmaz bir şekilde bağlantılı olsa da, ilk zamanlarda alevleri tutuşturmak ve canlı tutmak önemli bir zaman ve çaba gerektiriyordu. Etin korunmasının sağladığı faydalar, bu zaman ve çabanın neden değerli olduğuna dair kilit bir neden olabilir.
İsrail'deki Tel Aviv Üniversitesi'nden iki araştırmacının çalışması, daha önceki çalışmalarında insan evrimini büyük hayvan avcılığı ve zamanla bu hayvanların boyutlarının küçülmesiyle ilişkilendiren bulguları takip ediyor.
Bu yeni araştırma için Güney Afrika, Kenya, İsrail, Etiyopya ve İspanya genelindeki dokuz farklı tarihi yerleşim incelendi. Araştırmacılar, bu bölgelerde bulunan hayvan kalıntılarının boyutlarını ve tahmini yaşlarını analiz etti; kemiklerin bazılarının neredeyse 2 milyon yıllık olduğu düşünülüyor.
Araştırmacılar, yakıt toplama, ateş yakma ve onu canlı tutmanın önemli çaba gerektirdiğini belirtiyor. Bu nedenle, bunu yapmaya iten güçlü ve enerji açısından verimli bir nedenin olması gerektiğini vurguluyorlar ve bu nedenin et tütsüleme olabileceğine dair yeni bir hipotez sunduklarını söylüyorlar.
Bulgulara göre, bu yerleşim yerlerinde ateşin bulunduğu her yerde sadece bitkiler ve küçük avlar değil, aynı zamanda büyük hayvan kalıntıları da tespit edildi. Dahası, araştırmacılar büyük av etini pişirip hemen yemenin enerji kazanımını, aynı eti korumanın enerji kazanımıyla karşılaştırdılar.
Araştırmacılar, bu faktörlerin bir araya gelmesinin, ateşin sadece ısınmak veya büyük hayvanları hemen pişirmek için yakılmadığına dair güçlü kanıtlar sunduğunu savunuyor. Ateşi canlı tutmak için gereken enerjinin, pişirilmiş bir veya iki öğün etten elde edilen enerjiden daha fazla olacağını hesapladılar.
Alevler, etin daha uzun süre dayanması için tütsülenip kurutulmasına yardımcı olmanın yanı sıra, aynı zamanda erken insanların yakaladığı yiyeceklerden ziyafet çekmek isteyen diğer leşçil hayvanları da uzak tutuyordu.
Araştırmacılar, erken insanların, özellikle de Homo erectus'un o zamanlarda ateşi düzenli olarak kullanmadığını, ancak sadece ara sıra, belirli yerlerde ve özel amaçlarla kullandığını anladıklarını belirtiyorlar. 400.000 yıldan daha eski birçok arkeolojik alanda ateş kullanımına dair kanıt bulunmazken, bazı erken alanlarda ateş kullanıldığına dair net işaretler olmasına rağmen yanmış kemik veya et kızartma kanıtı olmadığını ekliyorlar.
Örneğin, araştırmacılar eski bir filin birkaç düzine insanı 3 aya kadar besleyebileceğini hesapladılar. Milyonlarca kalorilik bu etin korunması, ava çıkma yatırımının geri dönüşü için değerliydi.
Bu çalışma, erken insanları ateş kullanmaya başlamaya motive eden faktörlere dair yeni bir anlayış sunuyor. Araştırmacılar, muhtemelen bu amaçlarla ateş yakıldıktan sonra, ek enerji maliyeti olmadan ara sıra yemek pişirmek için de kullanıldığını düşünüyorlar.
Araştırma, saygın bilimsel yayınlardan Frontiers in Nutrition dergisinde yayımlandı.
