Bilim dünyası, inme gibi beyin hasarlarına neden olan durumların tedavisinde yeni bir umut ışığı yakıyor. Yapılan son araştırmalar, kök hücre enjeksiyonlarının, beyindeki hasarlı bölgeleri onarma potansiyeline sahip olduğunu gösteriyor.
İsviçre Zürih Üniversitesi ve Güney Kaliforniya Üniversitesi'nden araştırmacıların imzasını taşıyan çalışma, kan damarlarının tıkanması sonucu oluşan beyin hasarının kök hücrelerle tedavi edilebileceğini ortaya koyuyor. Bu bulgular, ilerleyen dönemlerde inme geçirmiş hastaların kaybedilen fonksiyonlarını geri kazanmasına yardımcı olabilir.
Araştırmacılar, inme kaynaklı beyin hasarı olan fareler üzerinde yaptıkları deneylerde, insan kök hücrelerinin başarıyla immature (olgunlaşmamış) beyin hücrelerine dönüştüğünü gözlemledi. Enjekte edilen hücrelerin büyük çoğunluğu yerinde kalarak, işlevsel nöronlara dönüştü ve çevreleyen hücrelerle iletişim kurmaya başladı. Bu durum, hasarlı beyin dokusunun yenilenmesinde önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Çalışmanın önde gelen isimlerinden nörobilimci Christian Tackenberg, "Kök hücrelerin beş haftalık analiz süresince hayatta kaldığını ve çoğunun nöronlara dönüştüğünü, hatta mevcut beyin hücreleriyle iletişim kurduğunu bulduk" açıklamasında bulundu.
Araştırmacılar ayrıca, kök hücre tedavisinin kan damarlarının kendi kendini onarmasına, beyindeki iltihaplanmanın azalmasına ve kan-beyin bariyerinin güçlenmesine de katkı sağladığını gözlemledi. Farelerin hareket ve koordinasyonlarında iyileşme görülmesi ise, inmenin motor kontrol üzerindeki olumsuz etkilerini gidermede kök hücrelerin potansiyelini gösteren kritik bir bulgu.
Bu yeni çalışma, aynı araştırmacıların daha önce kök hücre enjeksiyonlarının inme sonrası en uygun zamanlamasını inceleyen öncü çalışmalarına dayanıyor. Tedavinin etkinliği için beynin inme sonrası belirli bir dengeye ulaşmasının gerektiği anlaşılıyor.
Mevcut bilgilere göre, inmenin beyinde yarattığı hasar geri döndürülemez nitelikte. Bu durum, konuşma ve hareket kabiliyetini ciddi şekilde etkileyebiliyor. Araştırmacılar, kök hücre terapisinin, şu anda onarılamaz olarak kabul edilen hasarları iyileştirme potansiyeli taşıdığına inanıyor. Bu alanda diyabet ve görme kaybı gibi farklı rahatsızlıklar için de yenilikçi tedaviler geliştiriliyor.
Kök hücre tedavisinin insan beyinlerinde ne ölçüde etkili olacağı ve uzun vadeli sonuçları ise henüz belirsizliğini koruyor. Bu yaklaşımın insanlarda test edilmesi ve çok daha uzun süreli takibi gerekecek. Beyin üzerinde yapılacak herhangi bir müdahalenin potansiyel riskleri de göz ardı edilmemeli. Araştırmacıların önündeki en büyük zorluklardan biri, enjekte edilen kök hücrelerin orijinal görevlerinin dışına çıkmasını engellemek.
Christian Tackenberg, "Hastalıklar veya kazalar sonrası beyin rejenerasyonu için yeni tedavi yaklaşımlarını takip etmek esastır" diyerek, "Bulgularımız, nöral kök hücrelerin sadece yeni nöronlar oluşturmakla kalmayıp, aynı zamanda diğer rejenerasyon süreçlerini de tetiklediğini gösteriyor" ifadelerini kullandı.
Bu önemli araştırma, bilimsel yayın organlarından Nature Communications'da yayımlandı.
