Yapay zeka (YZ) piyasalarındaki potansiyel balon endişesi giderek artıyor. OpenAI CEO'su gibi teknoloji liderlerinin yanı sıra, İngiltere Merkez Bankası da küresel finans piyasalarının, yatırımcı duyarlılığının YZ'ye karşı olumsuz dönmesi halinde keskin bir düzeltmeyle karşı karşıya kalabileceği uyarısında bulundu.
Merkez bankası, ABD hisse senedi değerlemelerinin bazı ölçütlerde 2000'lerin dotcom balonunun zirveye yaklaştığı dönemi andırdığını ve YZ odaklı şirketlerin piyasa değerinde eşi görülmemiş bir paya sahip olduğunu belirtti.
Geçtiğimiz hafta yapılan Finansal Politika Komitesi toplantısından elde edilen üç aylık raporda, "keskin bir piyasa düzeltmesi riskinin arttığı" ifade edildi. Bu, merkez bankasından YZ kaynaklı piyasa düşüşlerine ilişkin şimdiye kadarki en güçlü uyarı olarak kayıtlara geçti. Vali Andrew Bailey başkanlığındaki komite, böyle bir şokun İngiltere'nin finansal sistemine yönelik yayılma risklerinin "önemli" olduğunu belirtti.
Bu uyarı, genel endeksin yılbaşından bu yana %14 yükselişle rekor seviyeye ulaştığı bir dönemde geldi. Merkez bankası raporunda, genel endeksin değerlemesinin %30'unun sadece beş şirketten oluştuğunu, bunun son 50 yılın en yoğun konsantrasyonu olduğunu kaydetti. Bu şirketler arasında YZ geliştirme çalışmalarına önemli yatırımlar yapan çip üreticisi Nvidia, Microsoft, Apple, Amazon ve Facebook'un ana şirketi Meta bulunuyor.
Geçmiş kazançlara dayalı hisse değerlemeleri de 25 yıl önceki dotcom balonundan bu yana en yüksek seviyelere ulaştı. Ancak merkez bankası, gelecek kâr beklentilerine dayalı olarak bu değerlemelerin daha az aşırı göründüğünü belirtti. Merkez bankası, "Bu durumun, piyasa endekslerindeki artan konsantrasyonla birleşmesi, YZ'nin etkisi hakkındaki beklentiler daha az iyimser hale gelirse hisse senedi piyasalarını özellikle savunmasız bırakıyor" dedi.
Zorluklar ve Belirsizlikler
Dotcom balonu, bugünkü dönemimizle karşılaştırıldığında öğretici bir paralellik sunuyor. 1990'ların sonlarında yatırımcılar, internet şirketlerine ekonomiyi dönüştürme vaadiyle para akıttılar ve bireysel işletmelerin kârlılığa giden sürdürülebilir yolları olup olmadığını göz ardı ettiler. 1995 ile Mart 2000 arasında Nasdaq endeksi %600 yükseldi. Duyarlılık değiştiğinde, düzeltme şiddetli oldu: Nasdaq zirvesinden %78 düşerek Ekim 2002'de dip seviyeye ulaştı.
Bir YZ balonunun patlaması durumunda aynı şeyin veya daha kötüsünün olup olmayacağı şu anda sadece spekülasyondan ibaret. Ancak 2000'lerin başındaki duruma benzer şekilde, bugünkü piyasayla ilgili soru, YZ araçlarının kendilerinin kullanışlılığıyla ilgili olmaktan ziyade (sonuçta balonun ortasında bile internet faydalıydı), onları satan şirketlere akıtılan para miktarının, bu gelişmelerin getirebileceği potansiyel kârlarla orantısız olup olmadığıdır.
Böyle bir balonun ne zaman patlayacağını veya patlamasının garanti olup olmadığını belirlemek için bir kristal topumuz olmasa da, YZ ile ilgili anlaşmalar zamanla daha büyük ve daha büyük olmaya devam ederse, muhtemelen ileride daha fazla uyarı işareti görmeye devam edeceğiz.
