Yeni bir araştırma, iklim değişikliğinin yol açtığı ciddi buz erimelerinin, önümüzdeki yıllarda Dünya'nın coğrafi kutuplarının konumlarını değiştirebileceğini ortaya koyuyor.
Bilim insanlarına göre, buz tabakaları eridikçe ve okyanus kütlesi gezegen etrafında yeniden dağıldıkça, Dünya'nın dönüş ekseni değişecek ve bu durum coğrafi Kuzey ve Güney kutuplarını 2100 yılına kadar 27 metreye kadar kaydırabilir. Bu potansiyel kaymanın, uydu ve uzay aracı navigasyonunu etkileyebileceği belirtiliyor.
Dünya döndükçe, gezegenin kütle dağılımındaki değişiklikler, tıpkı bir topaç gibi ekseni üzerinde yalpalama yapmasına neden olur. Bu yalpalama hareketlerinin çoğu düzenli ve tahmin edilebilir niteliktedir. Bazıları atmosfer basıncındaki ve okyanus akıntılarındaki düzenli değişimlerden kaynaklanırken, diğerleri çekirdek ile manto arasındaki etkileşimlerin sonucudur.
Son yıllardaki çalışmalar, eriyen buz tabakalarının ve buzulların da bu kütle dağılımını etkileyerek Dünya'nın kutuplarını kaydırabileceğini öne sürüyordu. Yapılan bu yeni araştırmada, 1900 ile 2018 arasındaki kutup hareketleri ve buz tabakası erime projeksiyonları kullanılarak, insan kaynaklı iklim değişikliği senaryoları altında kutupların ne kadar kayabileceği tahmin edildi.
Araştırma ekibi, en kötü sera gazı emisyonları senaryosuna göre Kuzey Kutbu'nun 2100 yılına kadar 27 metreden fazla batıya kayabileceğini buldu. Daha iyimser bir emisyon senaryosunda bile, kutup 1900 yılındaki konumuna göre 12 metre kadar kayabilir. Simülasyonlarda, Grönland ve Antarktika buz tabakalarından gelen erime suları, ardından da diğer buzulların erimesi, kaymada en büyük rolü oynadı.
Araştırmacılar, bu etkinin, son buzul çağının sona ermesinden sonra katı Dünya'nın toparlanmasının (buzul izostatik ayar) etkisini bir miktar aştığını vurguluyor. Yani, buz devri buzullarının ağırlığı altında batan ve eridiklerinde yükselen kabuk yüzeyindeki arazi, Dünya kabuğundaki ağırlık dağılımını değiştirerek kutupları kaydırdı. Bilim insanlarına göre bu, insanların yaptığının, buzul çağlarının etkisinden daha fazla kutbu kaydırmış olduğu anlamına geliyor.
Uydu Navigasyonunda Karışıklığa Yol Açabilir
Dünya'nın dönüş eksenindeki bir kaymanın, uydu ve uzay aracı navigasyonunu bozabileceği belirtiliyor. Bilim insanları, bir uzay aracının konumunu belirlerken kısmen Dünya'nın dönüş eksenini referans olarak kullanırlar. Eğer bu eksen zamanla kayarsa, uzay aracının tam konumunu belirlemek zorlaşabilir.
Gelecekteki çalışmaların, doğal iklim değişikliğinin yaşandığı geçmiş dönemlerde, milyonlarca yıl içinde kutupların ne kadar kaydığını belirlemek için paleoiklim verilerini incelemeyi içerebileceği ifade edildi. Bu tür çalışmaların, insanların kutup hareketleri üzerindeki etkisinin gerçek boyutunu ortaya çıkarmaya yardımcı olacağı düşünülüyor.
