Resmi açıklama geldi: Artık sıcak su mercan resiflerini barındıramayacak sıcaklıklara sahip bir gezegende yaşamıyoruz. Bu durum, küresel ısınmanın tetiklediği hassas Dünya sistemlerinin yıkımının yalnızca ilk adımı olarak değerlendiriliyor. Yapılan bir rapor, 1.2 °C'lik ısınmanın mercan resiflerinin kitlesel olarak ölmesine yol açtığını ve bu noktanın çoktan aşıldığını doğruluyor.
160 bilim insanının 23 ülkeden katılımıyla hazırlanan 2025 Küresel Tipping Points Raporu'na göre, ortalama sanayi öncesi seviyelerin 1.2 °C üzerinde bir ısınma, mercan resiflerinin kitlesel olarak yok olmasına neden oluyor. Bu eşiğin çoktan aşıldığı belirtiliyor. Oslo Üniversitesi sosyoloğu Manjana Milkoreit, bu tür risklerle yüzleşmenin duygusal olarak zorlayıcı olabileceğini ancak sorundan kaçmanın en büyük hata olduğunu vurguluyor.
Avustralya'daki Büyük Mercan Resifi'nden Florida'daki Sombrero Resifi'ne kadar dünyanın en canlı su altı bahçeleri, insan kaynaklı küresel ısınma nedeniyle yok oluyor. Son on yılda iki kez olmak üzere toplam dört küresel mercan ağarması olayı kaydedildi. Özellikle Büyük Mercan Resifi'nde 2016, 2017, 2020, 2022, 2024 ve 2025 yıllarında ciddi ağarmalar yaşandı.
Exeter Üniversitesi'nden Tim Lenton, son iki yıldır küresel sıcaklığın 1.5 °C civarında seyrettiğini ve bunun sonucunda denizlerde yaşanan aşırı ısınmaların dünya resiflerinin yüzde 80'inde benzeri görülmemiş ağarmalara yol açtığını belirtiyor. Bu tekrarlayan kitlesel ağarmalar, resiflerin iyileşmesi için yeterli zaman bırakmıyor ve bu ekosistemlerin ev sahipliği yaptığı sayısız canlıyı tehdit ediyor.
Lenton'a göre, yarım milyar insan geçim kaynakları için bu resiflere bağımlı durumda. Balıkçılık, kıyıların korunması ve ekosistem hizmetleri gibi alanlarda bu resiflerin yıllık değeri 2 trilyon ABD dolarını aşıyor. Resiflerin toparlanabilmesi için küresel sıcaklıkların düşürülmesi gerektiği vurgulanıyor.
Mevcut gidişatta, sıkça medyada yer alan mercan restorasyon çabalarının anlamsız kalacağı, ancak küresel sıcaklıkların düşürülmesiyle bir umut doğabileceği belirtiliyor. Buna rağmen, sera gazı emisyonlarının hala yükselişte olması endişe verici. Lenton, mevcut politikalarla bu yüzyıl sonunda 2.5 - 3 °C'lik bir ısınmanın öngörüldüğünü ve bunun Batı Antarktika buz tabakasının veya Grönland buz tabakasının çökmesi gibi geri döndürülemez iklim kırılma noktalarını tetikleyebileceğini açıklıyor. Bu durumun kısa vadede deniz seviyesinin yükselmesini hızlandıracağı ve uzun vadede metrelerce deniz seviyesi artışına yol açacağı belirtiliyor.
Rapor, mercan resiflerinin adeta birer 'kömür madenindeki kanarya' olduğunu, ısınmanın her bir derecelik artışıyla daha fazla yaşamı destekleyen sistemin çökme noktasına yaklaşacağını vurguluyor. Bilim insanları, acil ve kararlı adımlar atılmazsa Amazon yağmur ormanlarının, buz tabakalarının ve hayati önem taşıyan okyanus akıntılarının da kaybedileceği konusunda uyarıyor. Böyle bir senaryonun tüm insanlık için felaketle sonuçlanacağı ifade ediliyor.
Bu kırılma noktalarının geri dönüşü olmayan sınırları konusunda belirsizlikler bulunsa da, iklim değişikliği kaynaklı ölümlerin zaten yaşandığı ve gelecekteki sayısız hayatı kurtarmak için atılabilecek adımların olduğu gerçeği değişmiyor. Raporda ayrıca, yenilenebilir enerji gibi alanlarda biriken olumlu değişimlerin kendi kendini sürdürebilir hale geldiği 'pozitif kırılma noktaları'na da değiniliyor. Ancak araştırmacılar, enerji dönüşümünün daha da hızlandırılabileceğini ve pozitif kırılma noktalarının tespit edilerek tetiklenmesi gerektiğini savunuyor.
Bilim insanları, iklim eylemlerini destekleyen politikaları, projeleri ve kuruluşları desteklemenin önemine dikkat çekiyor. Sürdürülebilir beslenme, doğa temelli çözümler ve temiz teknolojilere geçiş gibi adımların yanı sıra, siyasi temsilcilerle etkili iklim eylemleri için lobi yapmanın, bu varoluşsal riskler hakkında farkındalık yaratan kuruluşları desteklemenin ve seslerini kullanmanın en etkili eylemler arasında yer aldığı belirtiliyor. Kırılma noktalarını aşmanın soyut bir gelecek riski değil, temel özgürlükler, refah ve adalet için güncel bir tehdit olduğu vurgulanıyor.
