Popüler video oyunu ve televizyon dizisi The Last of Us'ın temelinde, iklim değişikliği nedeniyle evrimleşerek insanları enfekte eden ve onları zombi benzeri yaratıklara dönüştüren bir mantar hikayesi yatıyor. Bu senaryonun en azından bir kısmı ürpertici derecede gerçekçi olabilir.
Bilim insanları, iklim değişikliği ve artan sıcaklıkların yardımıyla Aspergillus mantarlarının yaygınlaşmasından endişe duyuyor. Bu tür mantarlar insanları zombiye dönüştürmüyor ancak insanlarda, bitkilerde ve hayvanlarda ciddi sağlık sorunlarına ve hatta ölümlere yol açabiliyor.
Henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş yeni bir çalışmada, araştırmacılar, mevcut habitatlarına ve gelecekteki ısınmayı tahmin eden iklim modellerine dayanarak üç türün – Aspergillus fumigatus, Aspergillus flavus ve Aspergillus niger – 2100 yılına kadar kuzeye doğru daha fazla yayılma ihtimalini gösteriyor.
Bir çevresel mikolog, “Nem ve aşırı hava olayları gibi çevresel faktörlerdeki değişiklikler habitatları değiştirecek ve mantarların adaptasyonunu ve yayılmasını hızlandıracaktır. Mantarlar, virüsler ve parazitlere kıyasla nispeten az araştırılmış olsa da, bu haritalar mantar patojenlerinin gelecekte dünyanın çoğu bölgesini etkileyeceğini gösteriyor” diyor.
Ağır iklim senaryosunda, Avrupa'da A. fumigatus'un yayılımı 15 yılda yüzde 77,5 artarak 9 milyon daha fazla insanı enfeksiyon riskiyle karşı karşıya bırakabilir. Daha sıcak bölgeleri seven A. flavus için, Avrupa'da yayılım yüzde 16 kadar artabilir ve ekstra 1 milyon insanı riske atabilir. A. niger için veriler, önümüzdeki on yıllarda daha istikrarlı bir tablo gösteriyor.
Ancak bu, incelikli bir konu: Mantarlar daha önce çok soğuk olan bölgelere yayılırken, aynı zamanda çok sıcaklaşan bölgelerden de çekilmeleri muhtemel. Çalışma, genel olarak, 2100 yılına kadar bu tür mantarlara maruz kalan insan sayısının azalacağını gösteriyor.
Yine de araştırmacıları endişelendiren, yeni alanlara yayılım ve potansiyel olarak savunmasız insanlar (özellikle bağışıklık sistemi zayıf olanlar). Bu türler adapte oldukça, sağlıklı bireylerde de daha fazla enfeksiyon görme olasılığımız var.
Araştırma ekibi, endişelenmemiz gerekenin sadece insan enfeksiyonları olmadığını belirtiyor. Mantar salgınları, mahsulleri yok ederek, iklim değişikliği altında dünya nüfusunu beslemenin artan zorluklarına ekleniyor.
Araştırmacılar çalışmalarında, “Asya ve Avrupa'da insan maruziyetinin artma potansiyeli, Afrika ve Güney Amerika'nın bazı bölgelerindeki daralma ile birleştiğinde, zamanla halk sağlığı yüklerini ve mahsul biyolojik güvenlik ortamlarını değiştirebilir” diye yazıyor.
Araştırmacıların belirttiği gibi, Candida auris mantarı da bilim insanları için endişe kaynağı olmuştur. Önemli sağlık sorunlarına neden olabilen bu mantar da dünya ısındıkça daha fazla yayılıyor ve diğer türlerin de onu takip etmesi muhtemel.
Bir diğer önemli faktör ise bu mantarların diğer yüzü: karbon ve besin geri dönüşümü dahil olmak üzere ekosistemlere sağladıkları faydalar. İklim değişikliğinin neden olduğu değişimleri değerlendirirken tüm bunların göz önünde bulundurulması gerekiyor.
Aynı çevresel mikolog, “Mantar patojenlerine yönelik farkındalığı artırmak ve etkili müdahaleler geliştirmek, bunun sonuçlarını hafifletmek için hayati önem taşıyacaktır” diyor.
Çalışma henüz hakemli bir dergide yayımlanmadı, ancak ön baskı platformunda mevcut.
