Diyabet tedavisinde kullanılan bir ilaç ile insülin burun spreyinin, erken evre Alzheimer hastalığında görülen hafif bilişsel gerilemenin farklı yönleriyle güvenli bir şekilde mücadele ettiği belirlendi. Yapılan klinik denemelerde, her iki ilacın tek başına veya kombinasyon halinde kullanıldığında herhangi bir yan etki göstermeden olumlu sonuçlar verdiği gözlemlendi.
Alzheimer hastalığı ve diğer demans türlerinin oldukça karmaşık rahatsızlıklar olduğu biliniyor ve bu durumların daha iyi yönetilebilmesi için çoklu tedavi yaklaşımlarına ihtiyaç duyuluyor.
Bu denemede test edilen iki ilaç, farklı biyolojik süreçlere odaklanıyor. Empagliflozin adlı diyabet ilacı, iltihaplanmayı azaltıyor. İltihaplanmanın Alzheimer hastalığının başlangıcı ile ilişkilendirildiği biliniyor. İnsülin burun spreyi ise insülini doğrudan beyne ulaştırarak beyin hücrelerinin sağlıklı kalmasına yardımcı oluyor.
ABD'de gerçekleştirilen bu deneme, Alzheimer riski taşıyan bireylerde beyin sağlığını koruma konusunda erken ilerleme işaretleri gösteriyor. 55 ila 85 yaş arasındaki 47 yaşlı yetişkinin katıldığı çalışmada, 42 kişi tedaviyi tamamladı.
Katılımcılara hafif bilişsel bozukluk veya hafif demans teşhisi konmuştu ya da bilişsel olarak sağlıklı olmalarına rağmen Alzheimer hastalığı ile ilişkilendirilen moleküler değişiklikler gösteriyorlardı.
Denekler dört hafta boyunca empagliflozin tek başına, insülin spreyi tek başına, iki ilaç birlikte veya plasebo (etkisiz madde) tedavisi aldı. Çalışma, gruplar arasındaki istatistiksel olarak anlamlı farklılıkları tespit etmek için yeterince büyük olmasa da (temel amacı güvenliği test etmekti), bazı eğilimler gözlemlendi.
Uzmanlar, empagliflozin adlı diyabet ve kalp ilacının beyin hasarı belirteçlerini azalttığını ve kritik beyin bölgelerindeki kan akışını yeniden düzenlediğini belirtti. Ayrıca, insülini yeni geliştirilmiş bir cihazla doğrudan beyne ulaştırmanın bilişi, nörovasküler sağlığı ve bağışıklık fonksiyonunu geliştirdiği doğrulandı.
Bir diyabet ilacı olarak empagliflozin, vücudun glukoz ve sodyumu işlemesini iyileştiriyor. Bu durum, iltihaplanma ve hücre stresi gibi etkileri azaltmanın yanı sıra enerji verimliliğini artırıyor ve insülin duyarlılığını iyileştiriyor.
Bu ilaç, beyin omurilik sıvısındaki tau protein seviyelerini düşürdüğü görüldü. Tau proteininin Alzheimer hastalarının beyinlerinde zararlı kümeler oluşturabildiği biliniyor. Empagliflozin ayrıca kan akışı ve kolesterol seviyeleri ile Alzheimer ilerlemesiyle bağlantılı diğer biyobelirteçler üzerinde de faydalı etkiler gösterdi.
İnsülin burun spreyinin seçilme nedeni, insülin direncine daha önce Alzheimer ile bağlantılı olması ve önceki araştırmaların insülinin beyin hücreleri üzerindeki etkilerinin bağışıklık tepkilerini, beyaz madde yapısını ve kan akışını iyileştirmeye yardımcı olabileceğini göstermesidir.
Bu çalışmada, insülin spreyi kullanan katılımcılar hafıza ve düşünmeyi ölçen bilişsel testlerde daha iyi puanlar aldı. Beyin taramaları yoluyla araştırmacılar, hafıza ile bağlantılı beyaz madde bağlantısındaki ve kan akışındaki faydaları gözlemlediler.
Vücudun metabolizması, yani yakıtı enerjiye dönüştürme şekli, iyi sağlık için kritik öneme sahiptir. Bu tedaviler, hastalarda görülen Alzheimer'ın ileri evre etkilerinden ziyade metabolizmaya odaklanıyor.
Çalışma, metabolizmayı hedef almanın Alzheimer hastalığının seyrini değiştirebileceğini öne sürüyor. Bu bulguların, Alzheimer tedavisinde metabolizmayı güçlü bir yeni alan olarak vurguladığı belirtiliyor.
Bu çalışma, önceki araştırmaları desteklemek ve daha fazla güvenlik testi yapmak amacıyla gerçekleştirilen, nispeten kısa ve küçük ölçekli bir denemeydi.
Bu ilaçların Alzheimer hastalığını hafifletmedeki etkinliği daha fazla test edilerek anlaşılması gerekse de, sonuçlar bağışıklık sisteminin hastalıkla mücadelesini güçlendirirken, iltihaplanma ve hasara yol açan aşırı aktif bağışıklık tepkisi riskini azaltma arasında umut verici bir denge gösteriyor.
Gelecek planları arasında, erken ve preklinik Alzheimer hastalığı olan kişilerle daha büyük ve uzun süreli çalışmalarla bu sonuçların üzerine gidilmesi yer alıyor. Bu tedavilerin, tek başlarına veya diğer Alzheimer terapileriyle kombinasyon halinde gerçek terapötik potansiyel sunabileceği düşünülüyor.
Bu araştırma sonuçları, ilgili bilimsel yayınlarda yer aldı.
