Otomotiv devi Honda'nın araştırma ve geliştirme kolu tarafından geliştirilen deneysel, yeniden kullanılabilir bir roket prototipi, geçtiğimiz günlerde Japonya'nın kuzeyinde bulunan test tesisinde başarılı bir uçuş ve iniş gerçekleştirdi. Yaklaşık 271 metre (890 feet) yüksekliğe çıkan roket, büyük bir hassasiyetle hedef noktasına dikey iniş yaptı.
Bu başarı ilk bakışta çok etkileyici gelmeyebilir, ancak olayı doğru perspektife oturtmak önemli. Honda'nın bu 'sıçrayan' roketi (hopper), Amerika Birleşik Devletleri ve Çin dışında, dikey kalkış ve dikey iniş (VTOL) teknolojisini bu ölçekte sergileyebilen ilk prototiplerden biri. Bu teknoloji, gelecekte geliştirilecek yeniden kullanılabilir fırlatma araçlarının temelini oluşturabilir.
Honda'dan gelen bu son duyuru beklenmedik olsa da, şirketin roket çalışmaları aslında yeni değil. Honda yetkilileri, 2021 yılında en az iki yıldır bir roket motoru üzerinde çalıştıklarını ve yol haritalarında küçük bir uydu fırlatma aracının bulunduğunu belirtmişlerdi. 2021'de bahsedilen roketin, alçak Dünya yörüngesine 1 metrik tona kadar yük taşıma kapasitesine sahip olması planlanıyordu. Honda'nın hala bu pazarı hedefleyip hedeflemediği belirsizliğini koruyor. Şirket yetkilileri o dönemde, projeyi bitirip işletimsel bir roket geliştirme konusunda 'devam et' veya 'etme' kararını 2025 veya 2026 gibi alacaklarını ifade etmişlerdi.
Kim Bekliyordu ki?
Honda, yaklaşık dört yıl önceki kısa bir medya ilgisinden sonra roket projesi hakkında sessiz kalmıştı. Bu sessizlik, geçtiğimiz günlerde deneysel yeniden kullanılabilir roketin başarılı fırlatma ve iniş testinin duyurulmasıyla bozuldu.
Honda R&D Şirketi içinde geliştirilen roket, Japonya'nın en kuzeyindeki büyük ada olan Hokkaido'daki test sahasında bulunan bir platformdan dikey olarak havalandı. Araç yaklaşık 271 metre (890 feet) yüksekliğe ulaştı. Honda'ya göre araç, belirlenen iniş hedefinin yalnızca 37 santimetre (15 inç) uzağına inerek dört iniş ayağı üzerine başarıyla yerleşti.
Dahası, roket kalkış için dört iniş ayağı üzerinde durdu, yükselirken bu ayakları içeri çekti. En yüksek noktasına ulaştığında, SpaceX'in yeniden kullanılabilir Falcon 9 ve Super Heavy roketlerinde kullanılanlara benzer aerodinamik kanatçıkları açtı. Yere inmeden hemen önce roket kanatçıkları gövdesine katladı ve iniş için dört iniş ayağını tekrar açtı. Tüm uçuş yaklaşık 57 saniye sürdü.
Honda yaptığı açıklamada, bu ilk fırlatma ve iniş testinin, 'yükseliş ve iniş sırasındaki uçuş dengesi ve iniş kabiliyeti gibi roketin yeniden kullanılabilirliği için gerekli temel teknolojileri' başarıyla gösterdiğini belirtti. Honda, roketin beklendiği gibi performans sergilediğini ve test uçuşunun bir videosunu yayınladıklarını ekledi.
Test roketi küçük boyutlu; 6.3 metreden (21 feet) kısa boyu ve yaklaşık 85 santimetre (2.8 feet) çapı var. Tam dolu yakıtla ağırlığı yaklaşık 1312 kilogram (2892 pound) civarında. Honda roketin motorları hakkında detay vermekten kaçınıyor, ancak test uçuşu videosu, sıvı yakıtlı motorların kriyojenik itici gazlar kullandığını düşündürüyor, muhtemelen metan ve sıvı oksijen karışımı.
Bu alan Honda için yeni olabilir, ancak şirket 1946'da bir motosiklet şirketi olarak kurulduğundan beri kendini defalarca yeniden şekillendirdi. Honda 1963'te otomobil pazarına girdi, ardından aynı araştırma ve geliştirme yan kuruluşu 1986'da gizlice bir uçak tasarlamaya başladı. Bu gizli proje, 2003'te ilk uçuşunu yapan hafif iş jeti HondaJet'i ortaya çıkardı. Pilotlar ve sahipleri genellikle HondaJet'in en yeni versiyonları hakkında olumlu yorumlar yapıyor.
Honda Global CEO'su Toshihiro Mibe, yaptığı basın açıklamasında, "Bu başarılı fırlatma ve iniş testiyle yeniden kullanılabilir roketler üzerine araştırmamızda bir adım daha ilerlemiş olmaktan memnunuz. Roket araştırmasının, Honda'nın teknolojik güçlerinden yararlanan anlamlı bir çaba olduğuna inanıyoruz" dedi.
Mibe, "Honda, sadece ürünlerimiz aracılığıyla müşterilerimize çeşitli hizmetler ve değer sunmakla kalmayacak, aynı zamanda çevre ve güvenlik konularına da eğilecek, insanların zamanını ve mekanını daha keyifli hale getirecek yeni değerler yaratmaya devam etmek için yeni zorlukları üstlenmeye devam edecek" şeklinde konuştu.
Honda'nın dahil olduğu diğer uzay projeleri arasında, Japonya uzay ajansı JAXA ve Toyota ortaklığında geliştirilen basınçlı mürettebatlı bir Ay aracı bulunuyor. Honda, bu araca güneş ışığı ve sudan sürekli oksijen, hidrojen ve elektrik üreten yenilenebilir bir enerji sistemi tedarik etmeyi kabul etti.
Devam mı, Tamam mı?
Honda, fırlatma aracının hala 'temel araştırma aşamasında' olduğunu ve roket programını ticarileştirme konusunda henüz bir karar verilmediğini belirtti. Bununla birlikte, Honda 2029 yılına kadar bir alt yörünge fırlatması yapmayı hedeflediklerini söylüyor.
Şirket, roket geliştirmeye yaptığı harcamayı açıklamadı. Honda'nın bu 'sıçrayıcısı', SpaceX'in dikey iniş demoları için kullandığı benzer prototiplerden daha küçük. Bu nedenle mühendislerin uygulanabilir bir fırlatma aracı yaratmak için tasarımı büyütmeleri gerekecek.
Ancak bu test, Honda'yı, SpaceX, Blue Origin ve bazı Çinli girişimler dahil olmak üzere, yörünge uçuşu hedefiyle yeniden kullanılabilir roket sıçrayıcılarını uçuran seçkin bir kulübe fırlattı. Bu arada, Avrupa ve Japon uzay ajansları, Themis ve Callisto adlı bir çift yeniden kullanılabilir roket sıçrayıcısını finanse ediyor. Ancak bu roketlerin her ikisi de, yıllarca süren gecikmelerin ardından henüz uçmadı.
Honda liderliği, roket projesine 2019'da yeşil ışık yakmadan önce, şirketin genç mühendislerinden oluşan bir grup, şirketin yanma ve kontrol teknolojilerindeki uzmanlığını bir fırlatma aracına uygulamayı önermişti. Honda yetkilileri, otomobil üreticisinin 'kendi roketleriyle uyduları fırlatarak insanların günlük yaşamına daha fazla katkıda bulunma potansiyeline' sahip olduğuna inanıyor.
Şirket, geçtiğimiz günlerde yaptığı basın açıklamasında, Honda tarafından inşa edilecek bir roketin, küresel ısınmayı ve aşırı hava olaylarını izlemek için Dünya gözlem uydularını ve geniş alan iletişimi için uydu takımlarını fırlatabileceğini ima etti. Özellikle, şirketin otomobillerde, uçaklarda ve diğer Honda ürünlerinde bağlantılı özelliklerin etkinleştirilmesi için uydu iletişiminin önemini vurguladı.
Honda, "Bu piyasa ortamında Honda, yeniden kullanılabilir roketlerin sürdürülebilir ulaşıma katkı sağlayacağına olan inancıyla, çeşitli ürünlerin ve otonom sürüş sistemlerinin geliştirilmesinde biriktirdiği Honda teknolojilerini kullanarak yeniden kullanılabilir roketler geliştirme teknolojik zorluğunu üstlenmeyi seçti" dedi.
Japonya'nın en büyük otomobil şirketi Toyota da fırlatma işinde pay sahibi. Bir Japon uzay girişimi olan Interstellar Technologies, Ocak ayında Toyota'dan 44 milyon dolarlık bir yatırım aldığını duyurdu. İki firma, Toyota'nın otomobil üretim formülünden yararlanarak yörünge sınıfı roketler için bir seri üretim fabrikası kurmak üzere bir ittifak kurduklarını belirtti. Interstellar birkaç sounding roketi fırlattı, ancak henüz yörünge fırlatıcısı inşa etmedi.
Japonya'nın birincil roket üreticisi Mitsubishi Heavy Industries (MHI) de Japon endüstrisinin bir başka devi, ancak hiçbir zaman tek bir yılda altıdan fazla uzay görevi fırlatmadı. MHI'nin en yeni roketi H3, 2023'te ilk kez sahneye çıktı ancak tamamen tek kullanımlık.
Japonya'nın en büyük ikinci otomobil üreticisi Honda, şimdi kendi hamlesini yapıyor. Otomobil şirketleri, yalnızca bir kez kullanılabilen araçlar yapmaya pek alışkın değil.
