Hawaii'de bulunan Kilauea Yanardağı, yaklaşık 40 yıldır görülmeyen devasa lav fıskiyeleriyle patlama yaşadı.
Geçtiğimiz günlerde, bu lav fıskiyelerinden bazılarının gökyüzüne 300 metreden fazla yükseldiği gözlemlendi. Bilim insanlarının tahminlerine göre, bu faaliyet sırasında yanardağ günde 75.000 metrik tona kadar zehirli kükürt dioksit yayıyordu.
Halema'uma'u kraterindeki devam eden patlama, devasa fıskiyelerin görüldüğü Pazar gününden bu yana bir duraklama evresine girdi. Ancak magma hala yüzeye yakın ve yanardağ kükürt dioksit salmaya devam ediyor. Son fıskiye faaliyeti, kraterin son zamanlarda başlayan patlama döngüsünün yirmi üçüncü bölümünü işaret ediyordu.
Kilauea, bu patlama döngüsünün başlangıcından bu yana birkaç saatten bir haftaya kadar süren dalgalar halinde lav fıskiyeleri üretiyor. Uzmanlar, devam eden aktiviteyi Kilauea'nın doğu rift bölgesindeki tarihi Pu'u'ō'ō patlamasının erken dönemlerindeki aktiviteye benzetti. 1983'te başlayıp 2018'e kadar süren Pu'u'ō'ō patlamasının ilk yılları, tıpkı Halema'uma'u kraterinde görülenler gibi yüksek lav fıskiyeleriyle karakterize edilmişti.
Kilauea Yanardağı, dünyanın en aktif yanardağlarından biridir ve Hawaii'nin Büyük Ada'sında otuz yılı aşkın süredir neredeyse aralıksız patlamaktadır. Yanardağ, adanın kara alanının yaklaşık %14'ünü oluşturur ve deniz seviyesinden 1.227 metre yüksekliğe ulaşır. Yanardağın zirvesindeki Halema'uma'u kraterinin, Hawai ateş ve yanardağ tanrıçası Pele'nin evi olduğuna inanılır.
Halema'uma'u'daki patlama, Hawaii Volkanları Ulusal Parkı'nın halka kapalı bir bölümünde gerçekleşiyor. Ancak patlama parkla sınırlı olsa da yaydığı gazlar park sınırlarının ötesine ulaşabilir.
Uzmanlar, yüksek seviyelerdeki volkanik gazların (başlıca su buharı, karbondioksit ve kükürt dioksit) birincil tehlike kaynağı olduğunu ve rüzgar yönünde geniş alanları etkileyebileceğini belirtiyor. Yanardağdan yayılan kükürt dioksit, atmosferdeki diğer gaz ve partiküllerle karışarak volkanik sis (vog) adı verilen bir pus tabakası oluşturabilir. Yüksek konsantrasyonlarda vog solumak, solunum problemlerine ve göz ile cilt tahrişi gibi başka sağlık sorunlarına yol açabilir.
Devam eden volkanik aktiviteyle ilişkili başka tehlikeler de bulunmaktadır; örneğin rüzgarla savrulan volkanik cam telleri. Hawai tanrıçası Pele'den esinlenerek 'Pele'nin Saçı' adı verilen bu kıl benzeri teller, lavın içindeki gaz kabarcıkları yüzeyde patladığında oluşur ve derileri uzun iplikler halinde gerilir. Bu teller şu anda Kilauea zirvesi etrafında dağılmış durumdadır. Yayılma dereceleri lav fışkırması ve rüzgar koşullarına bağlıdır, ancak uzmanlar bunların insan sağlığı için tehdit oluşturduğu konusunda uyarıyor. Halkın ve ziyaretçilerin Pele'nin saçı ve diğer volkanik parçacıklara maruz kalmaktan kaçınması gerektiği, bunların cilt ve göz tahrişine neden olabileceği ifade ediliyor.
Yanardağın aktivitesi, kamuya kapalı ve güvenli olmayan alanları gösteren canlı kameralar aracılığıyla da izlenebiliyor.
