Güneş'te meydana gelen nadir görülen çifte patlama, geçtiğimiz gece gökyüzünde muhteşem kuzey ışıkları manzaraları oluşturdu ve uzmanlar bu görsel şölenin devam edebileceğini belirtiyor.
Geçtiğimiz hafta sonu Güneş yüzeyinde art arda gerçekleşen iki ayrı patlama, koronal kütle atımı (CME) olarak adlandırılan devasa plazma ve radyasyon bulutlarını uzaya savurdu. Bu bulutlardan en az bir tanesi, Salı günü Türkiye saati ile akşam saatlerinde gezegenimizin manyetik alanına çarparak yüksek enlemlerde jeomanyetik fırtınalara ve kuzey ışıklarına yol açtı.
Kuzey Yarımküre'deki gökyüzü gözlemcileri, bu etkileyici doğa olayını gözlemleme şansı buldu. Özellikle İzlanda, İsveç, Finlandiya ve Birleşik Krallık'ın bazı bölgelerinde nefes kesen manzaralar kaydedildi. Kuzey ışıklarının ayrıca ABD'nin kuzey kesimleri ve Kanada boyunca da görülmesi bekleniyordu ve Minnesota gibi eyaletlerden de gözlem raporları geldi.
Eğer ikinci CME de Dünya'ya ulaşırsa, jeomanyetik fırtınaların şiddetlenebileceği düşünülüyordu. Ancak uzmanlar, Salı günü gezegenimize ulaşan ilk CME'nin, arkadan gelen ikinci CME'yi yutmuş olabileceğini, bu nedenle tek bir büyük etki yaşanmış olabileceğini belirtiyor. Bu durum, fırtına potansiyelinin zirve noktasının geçmiş olabileceği anlamına geliyor.
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi'nin (NOAA) Uzay Hava Durumu Tahmin Merkezi, Çarşamba günü için hala güçlü (G3 seviyesinde) bir jeomanyetik fırtına uyarısını sürdürse de, en son tahminler en şiddetli koşulların Salı gecesi yaşandığını gösteriyor. Jeomanyetik fırtına ölçeği G1'den G5'e kadar uzanıyor ve G5 en şiddetli seviyeyi temsil ediyor.
Uzay Hava Durumu Tahmin Merkezi, kuzey ışıklarının (aurora borealis) Kuzey Amerika üzerinde bir kez daha görülebileceğini tahmin ediyor. En yoğun ışıkların Alaska ve Kanada üzerinde olması beklenirken, ABD'nin kuzey eyaletlerindeki gözlemciler de kuzey ufkunda bu ışıkları görebilirler.
Bu haftaki artan jeomanyetik aktivite, Güneş üzerindeki iki patlamayla başladı. Güneş patlamaları, manyetik filament adı verilen yoğun plazma tüplerinden kaynaklanır. Normalde Güneş'in yüzeyinin üzerinde manyetik kuvvetlerle tutulan bu yapılar, manyetik alanın kararsızlaşması durumunda patlayabilir. 12 ve 13 Nisan tarihlerinde iki filamentin art arda kararsız hale gelmesiyle nadir görülen bir çifte patlama yaşandı.
Bu patlamalar, Güneş rüzgarıyla taşınan yüklü parçacık akışlarını uzaya ve gezegenimize doğru gönderdi. Bu parçacıklar Dünya'nın manyetik alanına ulaştığında Güneş fırtınalarına neden olabilirler. Güneş fırtınaları, gezegenimizi çevreleyen ve Dünya'nın manyetik alanının uzaydaki gezegenler arası manyetik alana göre baskın olduğu bölge olan manyetosferdeki büyük bozulmalardır.
Auroralar, Güneş'ten gelen yüklü parçacıkların Dünya'nın manyetosferinden geçip atmosferin üst katmanlarına ulaşması ve buradaki oksijen ve nitrojen parçacıklarıyla çarpışması sonucu oluşur. NASA'ya göre, bu çarpışma sonrası enerji kaybeden atmosferik parçacıklar farklı renklerde ışıldamaya başlar.
CME'lerin Dünya'ya ne zaman çarpacağını ve bunun sonucunda oluşacak jeomanyetik fırtınaların zamanlamasını tam olarak tahmin etmek oldukça zordur. Nitekim Salı günü Dünya'ya ulaşan CME'nin beklenenden daha erken geldiği bildirildi. Yetkililer, G3 seviyesindeki fırtına uyarısının Çarşamba akşamına kadar geçerli olduğunu ve Perşembe günü boyunca daha hafif (G1 seviyesinde) fırtınaların devam etme potansiyeli bulunduğunu belirtiyor.
