Bilim insanları, Güneş yüzeyinde hem devasa bir plazma kasırgasını hem de büyük bir patlamayı aynı anda gözlemledi. Bu inanılmaz anı yakalayan bir araştırmacı, eşi benzeri görülmemiş bir görüntü elde etti. Bu iki olay birbirine bağlı olmasa da, ikisi de Güneş'in görünmez manyetik alanındaki bozulmaların bir sonucu olarak ortaya çıkıyor.
Romanya Uzay Bilimi Enstitüsü'nden araştırmacı Maximilian Teodorescu, Çarşamba günü gerçekleşen bu iki olayı aynı anda fotoğrafladı. Teodorescu, büyük bir Güneş kasırgasının oldukça nadir olduğunu ve daha önce hiç bir patlayıcı çıkıntı ile aynı anda görmediğini belirtti. Uzay hava durumu raporlarına göre, gökbilimciler bu hafta boyunca Güneş yüzeyindeki kasırgayı takip ediyorlar. Güneş kasırgaları Dünya'daki kasırgalara benzer görünse de, boyutları dışında pek ortak noktaları bulunmuyor.
Teodorescu'nun belirttiğine göre, gözlemlenen Güneş kasırgası yaklaşık 130.000 kilometre yüksekliğinde. Bu, Güneş'in çapının onda biri kadar bir boyuta denk geliyor. Karşılaştırma yapmak gerekirse, Dünya'nın çapı yaklaşık 12.756 kilometre. Yani bu kasırga, üst üste konulduğunda 10 Dünya'dan daha uzun. Güneş kasırgaları genellikle 25.000 ila 100.000 kilometre arasında bir yüksekliğe sahip olduğundan, bu gözlemlenen oldukça büyük bir kasırga.
Teodorescu ayrıca, patlayıcı çıkıntının genişliğinin yaklaşık 200.000 kilometre olduğunu tahmin ediyor. Bu, Temmuz ayında gözlemlenen ve "Canavar" olarak adlandırılan, Dünya'nın 13 katı genişliğindeki devasa plazma çıkıntısına benzer bir büyüklük.
Teodorescu, Güneş kasırgasını ilk olarak Pazartesi günü Global Oscillation Network Group (GONG) web sitesinde gördü. GONG, Ulusal Güneş Gözlemevi tarafından işletilen ve dünyanın farklı ülkelerinden Güneş'i neredeyse gerçek zamanlı olarak izleyen altı adet güneş teleskopu ağıdır. Bu sayede hem amatörler hem de profesyoneller Güneş'teki aktivite hakkında güncel bilgilere ulaşabiliyor.
Teodorescu'nun eşi ve aynı zamanda Uzay Bilimi Enstitüsü araştırmacısı Eliza Teodorescu, eşinin teleskopun görüş alanını kasırgaya odaklamasına yardımcı oldu. Ardından gözlemlenen patlayıcı çıkıntı sayesinde iki olayı aynı anda fotoğraflamayı başardı.
Dünya'daki kasırgalar yoğun rüzgarlar tarafından oluşturulurken ve hareket halindeyken, Güneş kasırgaları iyonize gazdan (plazma) oluşur ve manyetik alanlara bağlıdır. Bunlar resmi olarak "tornado çıkıntıları" olarak adlandırılır. Çıkıntılar, Güneş'in görünen yüzeyine, yani fotosfere bağlıdır ve yıldızın dış atmosferi olan koronaya doğru uzanır. Patlayıcı bir çıkıntı, plazmayı tutan manyetik alan kararsız hale geldiğinde ve dışarı doğru patladığında meydana gelir.
Çoğu durumda, bir çıkıntı sırasında salınan plazma, bir koronal kütle atımı (CME) olarak uzaya fırlar. Bu tür bir güneş fırtınası, Dünya'nın manyetik alanı ile çarpışarak auroralara neden olabilir ve aynı zamanda uydularımızı ve iletişim sistemlerimizi bozabilir.
Maximilian Teodorescu, fotoğrafladığı patlayıcı çıkıntının bir CME saldığını belirtti. Ancak bu CME'nin Dünya'ya doğru gelmediği için herhangi bir aksaklığa veya kuzey ışıkları gösterisine neden olmayacağını söyledi. Buna rağmen, Dünya şu anda başka Güneş aktiviteleri nedeniyle güneş rüzgarları tarafından etkileniyor, bu nedenle yüksek enlemlerde bu gece auroraların görülebileceği belirtiliyor.
Güneş şu anda yaklaşık 11 yıllık güneş döngüsünün en aktif evresi olan "güneş maksimumu" döneminde bulunuyor. Bu dönemde yıldızın manyetik alanı zayıflar ve ters döner. Teodorescu, küçük bir teleskopla bile gözlemlenebilecek çok fazla Güneş aktivitesi olduğunu, ancak bunun için mutlaka güvenli bir güneş filtresi kullanılması gerektiğini vurguladı.
Teodorescu, "Gökyüzünde hem bir amatör hem de bir profesyonel olarak görebileceğiniz en dinamik şey bu," dedi.
