Güneş'in yeni döngüsünün sakin geçeceği yönündeki resmi tahminler, beklentileri boşa çıkardı. Güneş Döngüsü 25, bilim insanlarının ve yetkililerin öngörüsünün çok ötesinde bir aktivite sergiliyor. Yapılan yeni analizler, Güneş'in aktivitesinin 2008'den beri kademeli olarak arttığını gösteriyor.
Uzay Plazma Fiziği Uzmanı Jamie Jasinski, "Tüm işaretler Güneş'in uzun süreli bir düşük aktivite dönemine gireceğine işaret ediyordu. Bu trendin tersine dönmesi sürpriz oldu. Güneş yavaşça uyanıyor." şeklinde konuştu.
Güneş, her gün sabit ve güvenilir bir varlık gibi görünse de aslında oldukça değişken ve hareketlidir. Güneş'in geçirdiği bu değişimlere "güneş döngüsü" denir. Yaklaşık her 11 yılda bir, Güneş'in aktivitesi "güneş maksimumu" olarak adlandırılan bir zirveye ulaşır ve ardından tekrar "güneş minimumu" seviyesine iner.
Güneş maksimumu dönemlerinde, güneş lekeleri, güneş patlamaları ve koronal kütle atımları önemli ölçüde artar. Bu dönemde Güneş'in kutuplarının manyetik kutupları yer değiştirir. Kayıtlara geçen 25. Güneş döngüsündeyiz ve bu olaylar yüzyıllardır bilim insanları tarafından gözlemleniyor, güneş lekeleri de bu aktiviteyi takip etmek için bir ölçüt olarak kullanılıyor.
Ancak, bu kadar zengin güneş döngüsü verisine rağmen, Güneş'in nasıl davranacağını tahmin etmek kesin bir bilim değildir. Güneş'in içinde, bilim insanlarının hala açıklamakta zorlandığı değişimlere neden olan çok daha karmaşık süreçler var.
Örneğin, 1645 ile 1715 yılları arasındaki 70 yıllık dönemde, "Maunder Minimumu" olarak bilinen bu süreçte neredeyse hiç güneş lekesi görülmedi. Benzer bir durgunluk 1790 ile 1830 yılları arasında "Dalton Minimumu" olarak adlandırılan dönemde yaşandı.
Jasinski, "1790'da başlayan 40 yıllık bir minimum döneminin neden yaşandığını tam olarak bilmiyoruz. Daha uzun vadeli eğilimler çok daha az tahmin edilebilir ve henüz tam olarak anlamadığımız şeyler." dedi.
1986 ve 1996 yıllarında başlayan 22. ve 23. güneş döngüleri, güneş lekesi aktivitesi açısından ortalama düzeydeydi. Buna rağmen, bu döngüler boyunca güneş rüzgarının basıncı sürekli azaldı, bu da bilim insanlarını Maunder veya Dalton olaylarına benzer bir duruma doğru gidildiği fikrine yöneltti.
2008 yılında başlayan 24. Güneş Döngüsü, güneş lekesi ve patlama aktivitesi açısından kayıtlardaki en zayıf döngülerden biri oldu. Bilim insanları, 25. Güneş Döngüsü'nün de benzer olacağını düşünüyordu, ancak aktivite seviyesi ortalama bir güneş döngüsüne daha uygun, daha yüksek çıktı.
Jasinski ve meslektaşı, uzay fiziği uzmanı Marco Velli, uzun vadeli güneş verilerini analiz ederek şaşırtıcı bir bulguya ulaştı. 2008'de, 24. Güneş Döngüsü'nün başlangıcında, güneş rüzgarı güçlenmeye başladı ve o zamandan beri sürekli artış gösteriyor.
Bu güç, hız, yoğunluk, sıcaklık, termal basınç, kütle, momentum, enerji ve manyetik alan büyüklüğü gibi çeşitli ölçütlerde artış gösterdi.
Güneş son derece karmaşık bir enerji motorudur ve ne yapacağını tahmin etmek gerçekten zordur. Jasinski ve Velli, bulgularının güçlü rüzgarlar, güneş fırtınaları, patlamalar ve koronal kütle atımları gibi daha hareketli uzay havası olaylarında bir artış görebileceğimize işaret ettiğini düşünüyor.
Bu sonuçlar, güneş lekesi sayılarının en iyi ihtimalle eksik bir resim sunduğu yönündeki artan kanıtlarla da uyumludur. Vahşi, güzel yıldızımızın dinamiklerini anlamak istiyorsak, çok daha geniş bir güneş davranışları kataloğunu incelememiz gerekiyor.
