Bilim insanları, Güneş'in dış atmosferi olan koronasının neden yüzeyine kıyasla bu kadar yüksek sıcaklıklara ulaştığı sorusuna 70 yıldır yanıt arıyordu. Yeni bir çalışma, bu gizemin çözümüne dair önemli bir ipucu sundu.
Uluslararası bir bilim insanı ekibi, koronanın her yerinde küçük ölçekli burulma salınımlı Alfvén dalgalarının varlığına dair ilk net kanıtı elde etti. Manyetik alanlar içinde hareket eden ve bükülerek ilerleyen bu dalgaların plazmayı yukarı taşıdığı belirtiliyor.
Şimdiye kadar araştırmacılar, yalnızca büyük ve izole Alfvén dalgalarını güneş patlamalarıyla ilişkilendirebiliyordu. Koronada daha küçük Alfvén dalgalarının varlığı ise teoride yer alıyordu ancak doğrudan gözlemlenmemişti.
Bu dalgalar, yaklaşık 5.500 Santigrat derece (10.000 Fahrenhayt derece) sıcaklıktaki Güneş yüzeyinden, milyonlarca derece Santigrat dereceye ulaşan koronaya süper sıcak plazmanın nasıl taşındığını ve enerjisinin nasıl salındığını açıklamaya yardımcı oluyor.
Bilim insanı Richard Morton, bu keşfin 1940'lara dayanan uzun soluklu bir arayışın sona ermesi anlamına geldiğini belirtti. Morton, "Sonunda koronada manyetik alan çizgilerini ileri geri büken bu burulma hareketlerini doğrudan gözlemleyebildik." dedi.
Bu keşif, Hawaii'de bulunan dünyanın en güçlü Güneş teleskobu olan Ulusal Bilim Vakfı Daniel K. Inouye Güneş Teleskobu'ndan elde edilen yüksek çözünürlüklü görüntüler sayesinde mümkün oldu.
Teleskoptaki enstrümanlar, Güneş plazmasının (yüklü parçacıklar) hareketini olağanüstü bir hassasiyetle tespit etmeyi sağlıyor. Plazmanın hareketi, süper ısıtılmış demirin izlenmesiyle takip edildi. Demir, Dünya'ya yaklaştıkça mavi, uzaklaştıkça kırmızı ışık imzaları yayıyor.
Araştırmacılar, diğer plazma dalgalarının sallanma hareketlerinin etkisini ortadan kaldırdıktan sonra, aradıkları plazma hareketi ve burulma hareketinin verilerini ortaya çıkardılar.
Morton, "Güneş koronası içindeki plazma hareketleri çoğunlukla sallanma hareketleriyle domine ediliyor. Bunlar burulma hareketlerini maskeliyor, bu yüzden sallanmayı ortadan kaldırarak bükülmeyi bulmam gerekiyordu." açıklamasında bulundu.
Bu bulgular, Güneş'in devasa fırınının nasıl çalıştığına dair daha iyi bir anlayış sunuyor. Ayrıca, Güneş'ten yayılarak Dünya'ya kadar ulaşan ve uydu ağlarını, enerji sistemlerini etkileyebilecek güneş rüzgarlarının araştırılmasına da katkı sağlıyor.
Küçük ölçekli burulma salınımlı Alfvén dalgaları, bu rüzgarların Güneş'in yerçekimi etkisinin ötesine itilmesi için gereken kuvvetlere katkıda bulunabilir ve koronanın aşırı sıcaklıklara ulaşmasına yardımcı olabilir.
Süreçleri görmek ve doğru bir şekilde modellemek, uzay hava durumu tahminlerinin iyileştirilebileceği anlamına geliyor. Bu sayede Dünya'yı etkileyebilecek jeomanyetik fırtınalar konusunda daha fazla uyarı alınabilecek.
Bu küçük Alfvén dalgalarını tespit ettikten sonra, gelecekteki çalışmalar bunların mekanizmalarını, dağılımlarını ve koronanın daha geniş bölgelerindeki etkilerini daha ayrıntılı inceleyebilecek. Güneş'in nasıl çalıştığına dair diğer teoriler de daha titiz bir şekilde test edilip araştırılabilecek.
Morton, "Bu araştırma, Alfvén dalgası türbülansının güneş atmosferini nasıl beslediğini tanımlayan çeşitli teorik modeller için temel bir doğrulama sağlıyor. Nihayet doğrudan gözlemlerle bu modelleri gerçeklikle karşılaştırabiliyoruz." dedi.
Araştırma, Nature Astronomy dergisinde yayınlandı.
