Yıldızlararası kuyruklu yıldız 3I/ATLAS'ın yeni yayınlanan görüntüleri, bu yabancı nesnenin kuyruklu yıldızların yapması beklendiği gibi, güneşe doğru devasa bir gaz ve toz jeti fırlattığını gösteriyor.
Haziran sonunda keşfedilen ve Temmuz başında doğrulanan kuyruklu yıldız, kendi güneş sistemimizin çok ötesindeki bilinmeyen bir yıldız sisteminden geliyor. 3I/ATLAS, tespit edilen üçüncü yıldızlararası nesne olma özelliğini taşıyor. Yaklaşık 5 ila 11 kilometre genişliğinde olan bu nesne, yolumuzdan geçen en büyük ve muhtemelen en yaşlı yıldızlararası nesne olup, güneşin doğumundan milyarlarca yıl öncesine dayanıyor olabilir.
Bu ve diğer özellikler, küçük bir araştırmacı grubunu, nesnenin bizi gözetlemek için gönderilmiş bir uzay gemisi olabileceği yönünde tartışmalı bir iddiada bulunmaya itti. Ancak bilim insanlarının büyük çoğunluğu, 3I/ATLAS'ın kuyruklu yıldızların yapması gerektiği gibi davranan yüksek hızlı bir kuyruklu yıldız olduğunu savunuyor. İspanya'nın Kanarya Adaları'ndaki Teide Gözlemevi'ndeki İki Metrelik İkiz Teleskop (TTT) tarafından 2 Ağustos'ta çekilen yıldızlararası nesnenin yeni görüntüleri, nesnenin doğal kökenlerini daha da güçlendiriyor.
50 saniye süren 159 pozlamanın birleştirilmesiyle oluşturulan kompozit görüntü, 3I/ATLAS'ın buzlu cismini (veya çekirdeğini) beyaz bir ışıltıyla çevrili büyük, siyah bir nokta olarak gösteriyor. Bu parlak halkanın ani, yelpaze şeklinde bir kırılmasında, araştırmacıların belirttiğine göre, kuyruklu yıldızdan güneşe doğru yüksek hızla fırlayan büyük bir malzeme jetinin (mor renkle işaretlenmiş) olduğu görülüyor. Görüntü 15 Ekim'de geçici nesne izleme sitesi The Astronomer's Telegram'da paylaşıldı ancak henüz hakemli bir çalışmada yayımlanmadı.
Kuyruklu yıldızlar, iyonize gazdan oluşan parıldayan kuyruklarıyla ünlüdür ve bunların en büyükleri güneşten zıt yönde yüz milyonlarca kilometre uzanabilir. Karşılaştırma olarak, kuyruklu yıldız jetleri çok daha küçüktür ve güneşe doğru yönelebilir. Yıldıza doğru yönelmiş bir toz topu şüpheli gelse de, bu kuyruklu yıldızların anatomisinin standart bir parçasıdır. Teide Gözlemevi'ndeki Light Bridges araştırma kurumunun baş bilim insanı astrofizikçi Miquel Serra-Ricart, bu durumu güneşin sıcaklığının etkisine bağlıyor.
Serra-Ricart, bu durumun "olağan" olduğunu belirtiyor ve jetlerin güneşe doğru yöneldiğini, kuyruklu yıldızın kuyruğunun ise güneşten zıt yönde olduğunu ifade ediyor. Bunun nedeni, kuyruklu yıldızlar güneşe yaklaştıkça kaçınılmaz olarak ısınırlar, ancak bu ısınma her zaman eşit olmaz. Kuyruklu yıldızın güneşe bakan yüzü en hızlı ısınır ve eğer yüzeydeki belirli bir zayıf nokta yeterince ısınırsa, büyüyen süblimleşmiş gaz birikimi bir gayzer gibi patlayarak, kuyruklu yıldız malzemesini güneşe doğru binlerce kilometre fırlatabilir.
Serra-Ricart'a göre, kuyruklu yıldızın çekirdeği döndükçe, jet yeni TTT görüntüsünde görülen yelpaze şeklini alabilir. 2020'deki güneş yakın geçişinden sonra çıplak gözle görülebilen kuyruklu yıldız NEOWISE'ın da benzer yelpaze şeklinde jetler geliştirdiği, Hubble Uzay Teleskobu gözlemleriyle ortaya konmuştu.
Jet malzemesinin bir kısmı kuyruklu yıldızın komasına (çekirdeği çevreleyen parıldayan malzeme bulutu) girerken, bir kısmı da gelen güneş rüzgarının radyasyon basıncı tarafından kuyruklu yıldızın kuyruğuna itilebilir. İşte bu yüzden kuyruklu yıldızlar aynı anda hem güneşe bakan bir jet hem de güneşten zıt yönde bir kuyruğa sahip olabilirler; bunun için herhangi bir uzaylı teknolojiye gerek yok.
Bu yeni keşfedilen jetin şu anda ne kadar uzağa uzandığı belirsiz, ancak Serra-Ricart bunun 3I/ATLAS'ın yüzeyinden yaklaşık 10.000 kilometre uzanabileceğini tahmin ediyor. Jetin büyük olasılıkla büyük ölçüde toz parçacıklarından ve karbondioksitten oluştuğunu ekliyor ki bu da, James Webb Uzay Teleskobu'nun Ağustos ayında kuyruklu yıldızın etrafında tespit ettiği büyük gaz bulutunun yapısıyla tutarlı.
3I/ATLAS, 3 Ekim'de Mars'ın yanından geçti ve şu anda 29 Ekim'de ulaşacağı güneşe en yakın noktasına (günberi) yaklaşıyor. Kuyruklu yıldız şu anda Güneş'in arka tarafında ve Kasım ortasına kadar Dünya'dan tekrar görülemeyecek. Yeniden ortaya çıktığında, gökbilimciler bu gizemli ziyaretçinin güneşle olan randevusundan sonra nasıl değiştiğini ve jetinin ve kuyruğunun ne ölçüde büyümüş olabileceğini görmek için nadir bir şansa sahip olacaklar.
