Devasa boyutlarda bir kuyruklu yıldız, tam gaz İç Güneş Sistemi'ne doğru ilerliyor. Gökbilimciler, kuyruklu yıldızın yüzeyinden büyük karbon monoksit gazı püskürmeleri tespit etti.
C/2014 UN271 (Bernardinelli-Bernstein) olarak adlandırılan bu kuyruklu yıldız, şimdiye kadar tespit edilen en büyük Oort Bulutu kuyruklu yıldızı olma özelliğini taşıyor. Çapı tam 137 kilometre genişliğinde. Sadece bir fikir vermesi açısından, bu boyutun dinozorların yok olmasına neden olan asteroitten neredeyse 14 kat daha büyük olduğunu belirtelim.
Bu denli büyük bir cismin bize doğru geliyor olması biraz endişe verici olsa da, şükürler olsun ki yörüngesi gereği Satürn'ün yörüngesinden daha yakına gelmeyecek. En yakın geçişini 29 Ocak 2031'de Satürn civarında yapacak.
Gökbilimciler, Şili'deki Atacama Büyük Milimetre/milimetre Altı Dizisi (ALMA) teleskobunu kullanarak kuyruklu yıldızı gözlemledi. Bu gözlemler, devasa boyutunu teyit etmekle kalmadı, aynı zamanda moleküler aktiviteyi de ortaya çıkardı.
Araştırmayı yapan ekipten bir bilim insanı, "Bu ölçümler, bu muazzam, buzlu dünyanın nasıl çalıştığına dair bize bir fikir veriyor" dedi ve ekledi: "İç Güneş Sistemi'ne yolculuğuna devam ederken, kuyruklu yıldızın nasıl evrileceği hakkında yeni sorular ortaya çıkaran patlayıcı gaz çıkış desenleri görüyoruz."
ALMA, kuyruklu yıldız UN271'i 8 ve 17 Mart 2024 tarihlerinde gözlemledi. İlk gözlem, bir püskürmenin hemen ardından yapıldığı için daha fazla aktivite gösterirken, kuyruklu yıldızın tekrar sakinleşmeye başlamasıyla ikinci gözlemde aktivite daha azdı.
8 Mart'ta ALMA, kuyruklu yıldızın çekirdeğinden, yani katı buzlu merkezinden çıkan bir çift jet tespit etti. Yapılan tayfölçüm (spektrometri) çalışmaları, bu jetlerin çoğunlukla karbon monoksitten oluştuğunu gösterdi. Ekip ayrıca, kuyruklu yıldızları çevreleyen ve kuyruklarını oluşturan toz ve gaz 'atmosferi' olan koma'nın başlangıcını da saptadı.
Ancak 17 Mart gözlemine gelindiğinde, kuyruklu yıldız tek bir jete inmişti. Ekip, diğer jetin görüş alanından çıkmış olabileceğini düşünüyor. Koma'ya dair de artık bir iz kalmamıştı.
Daha önceki gözlemler bir koma'nın varlığına dair ipuçları verse de, bu gözlemler UN271'den çıkan gaz jetlerinin ilk doğrudan tespiti oldu. Daha da etkileyici olanı ise, bu jetlerin çok uzakta, kuyruklu yıldızın Uranüs'ün yörüngesinin hemen içinde olduğu ve Dünya ile Güneş arasındaki mesafenin yaklaşık 16 katı uzaklıkta olduğu bir konumda tespit edilmiş olması.
Önceki tahminler, UN271'in çekirdeğinin yaklaşık 137 kilometre genişliğinde olduğunu belirterek, onu dış Güneş Sistemi'ni çevreleyen devasa buzlu nesne baloncuğu olan Oort Bulutu'ndan gelen şimdiye kadar görülen açık ara en büyük kuyruklu yıldız yapıyordu. Bu, önceki rekor sahibi Hale-Bopp kuyruklu yıldızının tahmini boyutunun iki katından daha fazla.
Yine de, bilinen en büyük kuyruklu yıldız türü bu değil. Bu unvan, 210 kilometreden daha geniş olabilen 95P/Chiron'a ait. Neyse ki bu kuyruklu yıldız İç Güneş Sistemi'ne girip çıkmıyor, Satürn ile Uranüs arasında sabit bir yörüngede kalıyor.
UN271 daha da yaklaştıkça, gökbilimciler önümüzdeki birkaç yıl boyunca onu şüphesiz incelemeye devam edecekler. Oldukça muhteşem bir gösteri sunması bekleniyor, ancak bu gösterinin teleskoplar aracılığıyla izlenmesi gerekecek. Maalesef, çıplak gözle görülebilecek kadar yakınlaşmayacak.
Bu araştırma, bilimsel bir dergide yayımlandı.
