Sosyal medyada karşınıza mutlaka çıkmıştır: Genellikle formda görünen içerik üreticilerinin o gün ne yediklerini listeledikleri popüler "Gün Boyunca Ne Yiyorum?" videoları.
İlk bakışta tamamen zararsız ve hatta ilham verici görünebilirler. Ancak araştırmalar, bu videoların yiyecek, kilo ve vücut imajı hakkında tehlikeli fikirleri pekiştirebileceğini gösteriyor.
Peki, bilimsel araştırmalar bu konuda ne söylüyor ve bu videoların olası zararları nelerdir?
Sağlığı Teşvik Ettiği İddia Edilen Videolar Aslında Sağlıksız Olabilir
"Gün Boyunca Ne Yiyorum?" videoları on yılı aşkın süredir popüler ve milyarlarca kez izlendiler. Hem kadınları hem de erkekleri hedef alan bu içeriklerin çoğu sağlık ve beslenmeyi teşvik ettiğini iddia ediyor. Oysa bu tür videoların faydadan çok zararı dokunabilir.
Bu içerik üreticilerinin çok azının sağlık veya beslenme alanında resmi bir eğitimi vardır. Bu durum, yanlış bilgi yayma potansiyelini artırır.
Genellikle düşük kalorili diyetleri tasvir ederler, belirli gıda gruplarını tamamen dışlarlar veya en iyi ihtimalle sorunlu bir fikir olan "temiz beslenme"yi teşvik ederler.
Bazıları ise öğün atlama, çok az yeme veya yiyecekleri vücuttan atmak için laksatif kullanma gibi tehlikeli davranışları bile teşvik edebilir.
Ayrıca vücut imajı hakkında zararlı mesajlar gönderebilirler. Bu videoların birçoğu, gerçek dışı vücut ideallerini destekleyen görseller oluşturmak için güzellik filtreleri kullanır.
Videolar sık sık kişinin önden, yandan görünümlerini, spor salonunda veya dar kıyafetlerle çekilmiş hallerini içerir. Hatta bazı "öncesi ve sonrası" kilo verme fotoğrafları da olabilir. Bu durum, bunun herkesin hedefi olması gerektiği gibi zararlı bir mesaj verir.
Alt metin açıktır: "Gün boyunca benim yediklerimi ye ve bana benzeyebilirsin.".
Ancak bu sadece tehlikeli bir fikir değil, aynı zamanda tamamen yanlış ve hatalı bir düşüncedir.
Belirli bir kişinin "gün boyunca ne yediğini" bilmek, onun yolunu takip ederseniz ona benzeyeceğiniz anlamına gelmez.
Aslında, bir kişinin 24 saatlik yiyecek alımının özeti, o kişinin kendi beslenme sağlığı hakkında bile doğru bilgi sağlamaz - sizin sağlığınız hakkında bilgi vermesi ise hiç mümkün değildir.
Siz, Onlar Değilsiniz
Sağlığımız gibi, beslenme ihtiyaçlarımız da bize özgüdür ve günden güne değişebilir.
Bir kişi için "sağlıklı" bir seçim neyse, genetik, çevre, yaş, ne yemeyi sevdiğimiz, ne kadar enerji harcadığımız ve tıbbi geçmişimiz gibi faktörlere bağlı olarak bir başkası için tamamen farklı olabilir.
Sağlık ve diyet arasındaki bağlantılar en iyi şekilde zaman içinde incelenir, tek bir güne bakarak değil.
Yiyecek alımımızı, başkasının yediği kısa bir ana dayandırmak, daha iyi bir sağlığa yol açma olasılığı düşüktür. Genel olarak sizi daha kötü bir duruma bile getirebilir.
Bu Videoların Akıl Sağlığınızı Etkileyebileceği 5 Yol
Çevrimiçi izlediklerimiz ruh halimizi, davranışlarımızı ve vücut imajımızı etkileyebilir.
Bu videoları sık sık görüyorsanız ve aşağıdaki beş şeyden herhangi birini yaptığınızı veya deneyimlediğinizi fark ederseniz, alarm zilleri çalmalıdır:
- 1. Düzensiz yeme: Vücudunuzun ihtiyacından az yemek, öğün atlamak, tüm gıda gruplarını kesmek, tıkınırcasına yeme ve çıkarma gibi davranışlar, yeme bozuklukları gibi ciddi akıl sağlığı sorunlarına yol açabilen düzensiz yeme belirtileridir.
- 2. Düşük ruh hali: Düşük kalorili diyetleri teşvik eden videolar izlemek ruh halimizi kötüleştirebilir; kendinizi başkalarıyla (veya daha doğrusu çevrimiçi tanıttıkları versiyonlarıyla) karşılaştırdıktan sonra moralinizin bozulduğunu fark edebilirsiniz.
- 3. Kötü vücut imajı: Araştırmalar, "Gün Boyunca Ne Yiyorum?" videolarını izlemenin insanların vücutları hakkında daha kötü hissetmelerine ve onları daha az takdir etmelerine neden olabileceğini göstermektedir.
- 4. Takıntılı düşünme ve kaygı: "Mükemmel" diyete takılıp kalmak, yiyecek ve yemek yeme konusunda kaygıyı artırabilir. Öğünleri karbonhidrat ve protein gibi bileşenlere ayırmak veya yiyecekleri tartmak gibi beslenmeye çok detaylı bir yaklaşımı teşvik eden diyetler, takıntılı düşünceleri daha da körükleyebilir.
- 5. Dar yaşam odağı: Sosyal medya akışınızın bu tür videolarla dolması, yiyecek, yemek yeme ve vücut imajının kişisel değeriniz üzerindeki önemine aşırı vurgu yapılmasına neden olabilir. Bu durum nihayetinde sağlığınızı ve genel iyiliğinizi etkiler.
Peki, Ne Yapabilirim?
Eğer "Gün Boyunca Ne Yiyorum?" videolarıyla sık sık karşılaşıyor ve bunların ruh halinizi, yeme davranışlarınızı veya öz saygınızı etkilediğini fark ediyorsanız, şunları deneyebilirsiniz:
- Bu videoların bireysel sağlığınıza veya beslenme ihtiyaçlarınıza göre uyarlanmadığını ve birçoğunun zararlı mesajlar içerdiğini anlayın.
- Düzensiz yemeyi, idealize edilmiş güzellik standartlarını teşvik eden veya izledikten sonra kendinizi kötü hissetmenize neden olan videolarla etkileşimden kaçının.
- Bu tür videoları düzenli olarak yayınlayan hesapları takibi bırakın veya algoritmanın size daha fazlasını göstermesini durdurmak için videolarda "İlgilenmiyorum" seçeneğine dokunun.
- Sosyal medya akışınızı yiyecek ve yemek yeme dışındaki diğer yaşam alanlarına (sanat, tasarım, hayvanlar, kitaplar, spor veya seyahat gibi) odaklanan içeriklerle dengeleyin. Akışınızı kişisel iyilik halinizi artıran ilgi alanlarıyla doldurun.
- Sosyal medyaya düzenli aralar vermeyi düşünün ve genel olarak daha iyi hissedip hissetmediğinizi gözlemleyin.
Eğer yemekle ilgili paylaşımları görmek istiyorsanız, eğlenceye ve tada daha fazla odaklanarak bu olumsuz trendlere karşı koymaya çalışan içerik üreticilerini arayın.
Eğer düşük ruh hali, düzensiz yeme veya vücut imajı sorunları yaşıyorsanız, bir uzmandan yardım alın. Durumunuzu öğrenebilecek ve herhangi bir riski izleyebilecek, akredite bir diyetisyen gibi nitelikli bir profesyonele danışmanız önemlidir.
Unutmayın, "Gün Boyunca Ne Yiyorum?" videoları aslında pek faydalı değildir. Sağlık veya beslenme hedeflerinize rehberlik edecek çok az yararlı bilgi içerirler.
