Yıllar boyunca biriken buzların ve devam eden erimenin etkisiyle Grönland, şekil değiştiriyor. Bilim insanlarının araştırmalarına göre, bu deformasyonun, buzulların giderek azaldığı bir dünyada bölgedeki denizcilik faaliyetlerinin geleceği üzerinde önemli etkileri olabilir.
Danimarka Teknik Üniversitesi (DTU) öncülüğünde uluslararası bir bilim ekibi, Grönland'ın farklı noktalarındaki 58 sabit GPS verisini 20 yıl boyunca analiz etti. Veriler, Grönland'ın her yıl yaklaşık 2 santimetre (0,79 inç) kuzeybatıya doğru kaydığını ve bu süreçte bazı bölgelerde genişleyip bazılarında ise büzüldüğünü gösteriyor.
DTU'dan jeofizikçi Danjal Longfors Berg, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, "Genel olarak bu, Grönland'ın biraz küçüldüğü anlamına geliyor. Ancak şu anda tanık olduğumuz hızlanan erimeyle bu durum gelecekte değişebilir" dedi.
Grönland'ın kabuğunu etkileyen başlıca üç jeolojik kuvvet bulunuyor: levha tektoniğinin itme ve çekme kuvvetleri, günümüzdeki buzulların erimesiyle kaya zemine binen basıncın azalması ve son Buzul Çağı'ndan kaynaklanan, Buzul İzostatik Ayarlaması (GIA) olarak bilinen daha uzun vadeli toparlanma süreci.
Ekip, Grönland'daki küresel konumlandırma istasyonlarından elde edilen verileri, bilgisayar modellerini, Kuzey Amerika genelindeki binlerce ek GPS istasyonundan alınan verileri ve son 26.000 yıla ait hareket tahminlerini birleştirerek bu üç etkeni ayırmayı başardı. Bu çalışma, Grönland'ın hareketlerine dair bugüne kadarki en kesin ölçümleri sağladı, özellikle adanın yatay kayması konusunda önemli bilgiler sundu. Araştırma, Grönland'ın gelecekteki hareket modellerini geliştirmeye ve gezegenin iklim değişikliğinin devam eden etkilerine nasıl tepki vereceğini anlamaya yardımcı olabilir.
Berg, "Son yıllarda eriyen buzlar Grönland'ı dışarı doğru iterek yükselmesine neden oldu, bu da bölgenin bu dönemde aslında daha büyük hale gelmesine yol açtı" diye belirtti. "Aynı zamanda, Grönland'ın son Buzul Çağı ve sonrasındaki buz kütlelerindeki prehistorik değişimler nedeniyle yükseldiği ve küçüldüğü ters yönde bir hareket de görüyoruz."
Yeryüzünün yüzeyine bu kadar büyük buz kütlelerinin eklenmesi veya çıkarılması, önemli etkilere yol açabiliyor. Bilim insanları, kutup bölgelerindeki buzların erimesiyle ortaya çıkabilecek sonuçları değerlendirmeyi sürdürüyor.
Mevcut veri toplama ve analiz çalışmaları, Grönland'ın şekil değişimine ilişkin tahminleri iyileştirmeye yardımcı olabilir. Berg, "Kara kütlelerinin hareketlerini anlamak önemli. Jeobilim açısından elbette ilginçler. Ancak aynı zamanda haritalama ve navigasyon için de kritik öneme sahipler, çünkü Grönland'daki sabit referans noktaları bile yavaşça kayıyor." dedi.
Araştırma, Journal of Geophysical Research: Solid Earth adlı dergide yayımlandı.
