Harici ekran kartı çözümleri, ince ve hafif dizüstü bilgisayarların veya kompakt masaüstü sistemlerin oyun ve genel performansını artırmak için popüler bir seçenek haline geldi. Ancak bu noktada hangi bağlantı teknolojisinin en iyi performansı sunduğu sorusu önem kazanıyor. Thunderbolt 3/4, Thunderbolt 5 ve OCuLink gibi farklı eGFX (External Graphics) bağlantı seçenekleri bulunuyor.
Yapılan testler, saf PCIe 4.0 bağlantısının daha mantıklı bir tercih olduğunu gösterirken, Thunderbolt 4 ve 5'in daha yaygın olduğunu belirtmek gerekiyor.
OCuLink ve Thunderbolt 5 Farkı Nedir?
OCuLink (Optical-Copper Link), cihazlar arasında, özellikle SSD'ler ve son zamanlarda ekran kartları arasında doğrudan PCIe bağlantısı sağlamak üzere PCI-SIG tarafından standartlaştırılmış yüksek hızlı bir kablo arayüzüdür. Thunderbolt veya USB'nin aksine, OCuLink protokol tünellemesini atlayarak daha düşük gecikme süresi ve daha yüksek verimlilik sunar. Temelde yerel bir PCIe bağlantısıdır. PCIe 3.0 veya 4.0'ı dört şerit ile destekleyerek 32 GT/s'den 64 GT/s'ye kadar bant genişliği sağlar. Ancak, saf performans açısından oldukça etkili olmasına rağmen, OCuLink'in ana akım benimsenmesi düşüktür, sıcak değişim desteği yoktur ve güç iletimi, USB veya video çıkışı gibi özellikler sunmaz. Bu nedenlerle tüketici dizüstü bilgisayarlarında nadiren kullanılır. Masaüstü iş istasyonlarının hem içinde hem de dışında kullanılabilir.
Thunderbolt 4 ve Thunderbolt 5 ise Apple ve Intel tarafından tüketici cihazları için geliştirilmiş, PCIe, USB ve DisplayPort işlevselliğini USB-C konektörü üzerinden birleştiren çok yönlü, çoklu protokol arayüzleridir. Thunderbolt 4, veri aktarımı için 32 GT/s'ye kadar PCIe 3.0 x4 desteği sunar. Thunderbolt 5 ise bunu PCIe 4.0 x4'e yükselterek bant genişliğini iki katına çıkarır (64 GT/s) ve 240W şarj gibi gelişmiş özelliklerin yanı sıra üst düzey ekranlar için 120 GT/s'ye kadar hız sunar. Her ikisi de tak-çalıştır kolaylığı, şarj ve ekran desteği sunarken, protokol yükleri nedeniyle gecikmeye neden olurlar. Thunderbolt 5, harici ekran kartları için daha uygun hale gelerek OCuLink ile performans farkını önemli ölçüde azaltmıştır, ancak gerçek sonuçlara göz atalım.
Sonuçlar Ne Diyor?
Saf bant genişliği söz konusu olduğunda, OCuLink bağlantısı yaklaşık 6.6 GB/s (ana bilgisayardan cihaza) ve 6.7 GB/s (cihazdan ana bilgisayara) veri aktarım hızı elde ederek, 5.6 GB/s ve 5.8 GB/s hızlarına ulaşan TB5'i önemli ölçüde geride bıraktı. Bu, depolama ve veri yoğun iş akışları için kritik bir farktır. Peki ya oyun performansı?
Bir ekran kartı, doğrudan bir işlemciye bağlandığında, OCuLink ve TB5 üzerinden harici olarak bağlandığından daha iyi performans gösterir. Test edilen 12 oyunda, harici bağlantılar incelendiğinde Thunderbolt 5, ortalama FPS değerlerinde sürekli olarak OCuLink'in gerisinde kaldı.
OCuLink ile karşılaştırıldığında, TB5 ortalama olarak yaklaşık %13-14 daha düşük performans sunarken, Spider-Man: Miles Morales (-%20) ve Red Dead Redemption 2 (-%23) gibi daha zorlu oyunlarda daha büyük performans düşüşleri yaşandı. Doğrudan PC bağlantısına kıyasla TB5, %19-25 oranında geride kalırken, Spider-Man: Miles Morales'de %36'lık bir düşüşle zirveye ulaştı. Tek istisna, tüm konfigürasyonların 120 FPS'ye ulaştığı Ghost of Tsushima oldu; bu durum arayüz sınırlamasından ziyade işlemci performansının bir tavan noktasına ulaştığını gösteriyor. Genel olarak TB5, TB4'e göre iyileştirmeler sunsa da, protokol yükleri nedeniyle hala OCuLink'in gerisinde kalıyor.
Peki OCuLink ortalama bir kullanıcı için ne kadar faydalı? OCuLink, tüketici cihazlarında kullanılmayan özel bir konektördür. Uyumlu dizüstü bilgisayarların eksikliği nedeniyle, testler bir masaüstü sistemi kullanılarak gerçekleştirildi. Bu sistemde bir işlemci, bir ekran kartı ve iki adet Thunderbolt 5 bağlantı noktasına sahip bir anakart kullanıldı. OCuLink için ise standart bir endüstriyel kablo ve harici bir ekran kartı kullanıldı.
Özetle
Thunderbolt 5, önceki nesline göre önemli iyileştirmeler sunsa da, modern cihazlarda henüz yaygın olarak desteklenmiyor. Ayrıca, protokol yükleri nedeniyle OCuLink'in sunduğu saf performansa hala ulaşamıyor. OCuLink, üstün bant genişliği ve daha düşük gecikme süresi sunarak maksimum harici ekran kartı performansı için en uygun seçenek haline geliyor. Ancak, sınırlı yaygınlığı ve tüketici dostu özelliklerin eksikliği, onu çoğu kullanıcı için erişilemez kılıyor. Sonuç olarak, OCuLink performans lideri olsa da, Thunderbolt 4 ve 5, pratik tercihler olmaya devam ediyor.
