Yeni bir araştırmaya göre, basit bir göz taraması kalp hastalığı riskini ve biyolojik yaşlanmayı belirlemek için kullanılabilecek. Bu sayede sağlık sorunları daha erken tespit edilip tedavi edilebilecek.
İngiltere ve Kanada'dan bir ekibin çalışmaları, gözlerimizin genel sağlık ve esenlik hakkında sinyaller taşıdığına dair giderek artan kanıtlar arasında yerini alıyor.
Bu çalışmada, gözümüzün arkasındaki küçük kan damarları genel damar sağlığı hakkında ipuçları veriyor. Araştırmacılar ayrıca gelecekte tedavi edilebilecek bazı değişikliklere yol açan proteinleri de tanımlayabildiler.
Kanada'daki McMaster Üniversitesi'nden genetikçi Marie Pigeyre, "Göz, vücudun dolaşım sistemine benzersiz, non-invaziv bir bakış açısı sunuyor" diyor. "Retina kan damarlarındaki değişiklikler, vücudun küçük damarlarında meydana gelen değişiklikleri sıklıkla yansıtır."
Daha önceki çalışmalar, retinadaki kan damarlarının karmaşıklığı ile genel kalp sağlığı arasında bağlantılar bulmuş olsa da, araştırmacılar bu ilişkilerin arkasında ne olabileceğini daha yakından incelemek istediler.
74.434 gönüllüden alınan göz taramalarını ve genetik verileri analiz eden araştırmacılar, gözlerindeki daha basit, daha az dallanan kan damarlarına sahip kişilerin kalp-damar hastalığı için daha yüksek genetik riske sahip olduğunu buldular.
Bu durum, Mendelian randomizasyon adı verilen bir teknikle gösterildi. Bu teknikte, gerçek sağlık sorununun yerine genetik varyantlar (bu durumda kalp-damar hastalığı riski için) kullanılıyor.
Genetik sabit olduğundan, bu kan damarlarının karmaşıklığının (veya fraktal boyutunun) sadece daha yüksek oranda biyolojik yaşlanma ve daha yüksek kalp hastalığı riski ile birlikte görülmediği; muhtemelen aynı süreçler tarafından yönlendirildiği anlamına geliyor.
Ayrı bir kohorttan elde edilen verileri kullanan ekip, özellikle iltihaplanmayı etkileyen ve hem kan damarlarını hem de damar sağlığını etkileyen MMP12 ve IgG-Fc reseptör IIb proteinlerini belirledi. Bu proteinler gelecekte önleyici tedaviler için temel oluşturabilir.
Pigeyre, "Retina taramalarını, genetiği ve kan biyobelirteçlerini bağlayarak, yaşlanmanın vasküler sistemi nasıl etkilediğini açıklayan moleküler yolları ortaya çıkardık" diye ekliyor.
Şu anda kalp hastalığı, felç ve demans gibi yaşa bağlı durumların riskini doğru bir şekilde değerlendirmek için oldukça karmaşık ve uzun testler gerekiyor. Eğer bir göz taraması aynı işlevi yerine getirebilirse, daha fazla insan daha kolay ve daha erken yaşta taranabilir.
Göz taramalarının bu sağlık sorunları için erken uyarı işaretleri olarak kullanılması fikri tamamen yeni olmasa da, bu son çalışma daha güçlü bilimsel kanıtlar ve neden işe yarayacaklarına dair daha iyi bir anlayış sağlıyor.
Ciddi sorunlar ortaya çıkmadan önce bu altta yatan proteinleri ve iltihap tetikleyicilerini hedeflemek, yaşlanan nüfus için büyük bir fayda sağlayacaktır ve yaşlılıkta daha sağlıklı olma şansını artıracaktır.
Pigeyre, "Bulgularımız, vasküler yaşlanmayı yavaşlatmak, kalp-damar hastalıklarının yükünü azaltmak ve nihayetinde yaşam süresini iyileştirmek için potansiyel ilaç hedeflerine işaret ediyor" diyor.
Araştırma, Science Advances dergisinde yayımlandı.
