Arizona'nın en ikonik doğal harikalarından ikisi, kozmik bir şiddetle birbirine bağlanmış olabilir. Yapılan yeni bir çalışma, Meteor Çukuru'nu oluşturan asteroidin, Büyük Kanyon'da kadim bir gölün oluşumuna da yol açmış olabileceğini öne sürüyor.
Arizona'daki bu ünlü jeolojik oluşumlar arasındaki şaşırtıcı bağ, 56.000 yıl öncesine uzanıyor. Bu dönemde, yaklaşık 300.000 tonluk nikel-demir bir asteroid, Colorado Platosu'na 150 atom bombası gücünde bir etkiyle çarparak Amerika Birleşik Devletleri'nin en büyük meteor çukurunu oluşturdu.
Bu çarpışmanın yarattığı deprem, Büyük Kanyon'da bir toprak kaymasına neden olarak Colorado Nehri'ni barajlamış ve günümüzde Nankoweap kanyonu olarak bilinen bölgede 80 kilometre uzunluğunda ve 100 metreden (yaklaşık 370 feet) daha derin bir su kütlesini geçici olarak yaratmış olabilir.
Meteor Çukuru (Barringer Meteor Çukuru olarak da bilinir), Winslow, Arizona şehrinin batısında yer alan, nispeten genç ve olağanüstü iyi korunmuş bir çukurdur. Çukuru oluşturan asteroidin çapı yalnızca 30 ila 50 metre civarında olsa da, çarpışma 175 milyon metrik ton kireçtaşı ve kumtaşını kazarak 1.2 kilometre çapında ve yaklaşık 180 metre derinliğinde bir çukur oluşturdu. Günümüzde böyle bir çarpışma, Kansas City büyüklüğünde bir metropolü yok edebilirdi.
Yeni yayımlanan çalışma, beş yılı aşkın süredir devam eden araştırmaları, uluslararası bir ekip çalışmasını ve bilimsel tarihleme tekniklerindeki gelişmeleri kapsıyor.
Nankoweap antik gölüne dair kanıtlar, Colorado Nehri'nin yaklaşık 45 metre üzerinde bulunan Stanton Mağarası'nda bulunan drift wood (nehir kenarında sürüklenmiş ağaç parçaları) ve göl sedimanlarına dayanıyor. Bu odun parçalarının mağaraya taşınması, "son birkaç bin yıldaki herhangi bir sel seviyesinden 10 kat daha büyük bir sel seviyesi gerektiriyordu" diyor çalışmanın eş lider yazarlarından New Mexico Üniversitesi'nden jeolog Karl Karlstrom.
Stanton Mağarası'ndan alınan drift wood örnekleri ilk olarak 1970 yılında toplanmış ve 1980'lerde radyokarbon ile tarihlendirilmişti. Bu tarihlendirme, o dönemde radyokarbon testlerinin sınırında olan yaklaşık 44.000 yıl öncesine işaret ediyordu. Daha sonra, Colorado Nehri'nin yaklaşık 33 metre yukarısında ve Stanton Mağarası'ndan birkaç kilometre aşağıda bulunan başka bir yüksek oyuktan ek drift wood örnekleri toplandı.
İki ayrı drift wood örneği, farklı laboratuvarlarda farklı teknikler kullanılarak bağımsız olarak tarihlendirildi. Araştırmacılar ayrıca, belirli bir malzemenin yaydığı ışık enerjisini ölçen lüminesans tarihlendirme yöntemini kullanarak göl sedimanlarını da analiz ettiler.
Radyokarbon tarihlendirmesinden farklı olan bu ayrı tarihleme yöntemi, drift wood örnekleri ve sedimanlar için "istatistiksel olarak ayırt edilemeyen" tarihler sağlayarak, 55.600 yıl öncesine işaret etti.
Ek olarak, araştırmacılar Stanton Mağarası'nın yaklaşık 35 kilometre aşağısında doğal bir barajın antik kanıtlarını buldular. Bu antik baraj malzemesinin yer yer, Colorado Nehri'nin yaklaşık 1.000 yıllık bir süre boyunca barajın üzerinden taştığı dönemde biriken yuvarlak nehir çakıllarıyla kaplandığı görüldü.
Genel olarak, çarpışma, toprak kayması, drift wood ve göl sedimanlarının eş zamanlı tarihleri, Nankoweap antik gölünün, 11 kilometreden daha yüksek bir kozmik hızla ilerleyen bir asteroid tarafından üretilen sismik bir olay sonucu oluştuğu fikrini destekliyor. Bu çarpışma, 10-15 megatonluk bir etki yaratmıştı.
Sonuç olarak oluşan 5.4 büyüklüğündeki deprem, saniyeler içinde 160 kilometre uzaklıktaki Büyük Kanyon'a ulaştı ve burada 3.5 büyüklüğünde bir etki yaratarak Colorado Nehri'ni barajlayan ve Nankoweap antik gölünü oluşturan bir toprak kaymasına neden oldu.
Araştırmacılar, Nankoweap antik gölünün doğal bir toprak kayması veya ilgisiz bir depremin sonucu olma olasılığını da kabul ediyorlar.
Yine de, "meteor çarpması, devasa toprak kayması, göl tortuları ve nehir seviyesinin yukarısında bulunan drift wood, hepsi nadir ve sıra dışı olaylardır" ve yaşları yaklaşık 55.600 yıl öncesine denk gelen dar bir zaman diliminde birleşiyor" diye sonuçlandırıyor Karlstrom.
Bu araştırma, Geology dergisinde yayımlanmıştır.
