Bu hafta sonu, gökyüzünde nadir bir astronomik olay gerçekleşecek: 'Kara Ay'. Peki, bu özel ay evresi nedir ve onu bu kadar özel yapan nedir? 23 Ağustos Cumartesi günü saat 02:06'da Ay, her 29.5 günde bir yaşadığı yeni ay evresine girecek. Ancak bu yeni ay, takvimlerde özel bir isme ve anlama sahip olacak.
Kara Ay, adından da anlaşılacağı gibi gökyüzünde doğrudan görülebilen bir cisim değil. Yeni ay evresi, Ay'ın Dünya ile Güneş arasına girmesiyle meydana gelir ve bu konumda Ay'ın Dünya'dan görünen yüzeyi aydınlanmaz. Peki, bu özel yeni ay neden 'Kara Ay' olarak adlandırılıyor?
Kara Ay, 'Mavi Ay'ın tam tersidir ve tıpkı Mavi Ay gibi nadir görülür. Mavi Ay'da olduğu gibi, Kara Ay'ın da iki türü bulunur. Birincisi, bir takvim ayında yaşanan ikinci yeni aydır. Bu durum, ayın ilk günlerinde veya civarında bir yeni ay olduğunda gerçekleşir ve ayın ilerleyen günlerinde ikinci bir yeni ayın yaşanması kaçınılmaz hale gelir. Bu tür 'aylık Kara Ay', yaklaşık olarak her 29 ayda bir görülür. İkincisi ise, dört yeni ay içeren bir mevsimdeki üçüncü yeni aydır. İşte bu hafta sonu yaşanan da bu tür bir takvimsel özellikten kaynaklanıyor ve bir yaz gündönümü veya ekinoks sonrası gerçekleşen yeni ayla ilgili.
Şu an içinde bulunduğumuz mevsim, Kuzey Yarımküre'de yaz, Güney Yarımküre'de ise kış başlangıcı. Bu mevsim, 20 veya 21 Haziran'daki yaz gündönümü ile başladı ve 22 Eylül'deki ekinoks ile sona erecek. Bu zaman dilimi içinde 25 Haziran (gündönümünden dört gün sonra), 24 Temmuz, 23 Ağustos ve 21 Eylül (ekinokstan bir gün önce) tarihlerinde yeni aylar yaşanacak. Bu sıkışık takvim, tek bir yaz mevsiminde dört yeni ayın yaşanmasına olanak tanıyor. 23 Ağustos'taki bu üçüncü yeni ay, 'mevsimsel Kara Ay' olarak bilinir ve bu tür, aylık Kara Ay'dan biraz daha nadir olarak yaklaşık her 33 ayda bir görülür.
Kara Ay'ı çıplak gözle görmek mümkün olmasa da, bu özel zamanlama gökbilimciler ve yıldız gözlemcileri için eşsiz bir fırsat sunuyor. Özellikle Kuzey Yarımküre'de Samanyolu Galaksisi'nin en görkemli halinin izlenebileceği, Ay ışığının olmadığı bu gece, yıldızları izlemek için ideal bir zemin hazırlıyor. Galaksimizin gökyüzündeki yayını en iyi şekilde gözlemlemek için ışık kirliliğinden uzak, ideal olarak güney ufkunda şehirlerin bulunmadığı bir yer seçmek tavsiye ediliyor. Güneydoğuda Vega, Deneb ve Altair'den oluşan Yaz Üçgeni'ni bulmak, Samanyolu'nun bu üçgenin sol tarafından, kabaca Deneb'den Altair'e ve oradan güney ufkuna doğru aktığını görmeye yardımcı olacaktır. Samanyolu, her Ay'sız gecede görülebilse de, Kara Ay gecesi onu en iyi haliyle gözlemlemek için mükemmel bir fırsattır.
