İnsanlığın bugüne kadar ürettiği en koyu malzemelerden biri olan "Vantablack" ile kaplanmış bir uydu, gökbilimcilerin dünya genelinde karşılaştığı büyük bir sorunu çözmeye yardımcı olmak amacıyla önümüzdeki yıl uzaya fırlatılacak.
Şu anda Dünya yörüngesinde 14.900'den fazla uydu bulunuyor. Ancak uzmanlar, önümüzdeki 50 yıl içinde alçak Dünya yörüngesindeki (LEO) aktif uzay aracı sayısının 100.000'in üzerine çıkabileceğini tahmin ediyor. Bu keskin artış, SpaceX'in Starlink ağı gibi özel uydu "mega takımyıldızları" sayesinde yaşanıyor. Starlink ağı tek başına gezegenimizin etrafında dönen toplam uzay aracı sayısının %60'ından fazlasını oluşturuyor. Bu araçlar, bilim insanlarının henüz tam olarak anlamaya başladığı kontrolsüz geri dönüşler, radyo sinyali parazitleri ve ışık kirliliği gibi birçok soruna neden oluyor.
Yıllardır gökbilimciler, parlak metal uyduların güneş ışığını yansıtarak gece gökyüzünü aydınlatacağı ve kozmosu incelemeyi zorlaştıracağı konusunda uyarılarda bulunuyor. Bu sorun, halihazırda yörüngede uçan uydular tarafından tekrar tekrar "foto-bombardımanına" maruz kalan çoğu optik gözlemevini etkiliyor. Çin'in "Bin Yelken" uyduları gibi yeni nesil uzay araçlarının, astronomik otoriteler tarafından önerilen parlaklık sınırlarını fazlasıyla aşması nedeniyle durumun daha da kötüleşmesi bekleniyor.
Bu soruna potansiyel çözümlerden biri, ışığı yansıtmayan uydular üretmektir. Bu nedenle, Birleşik Krallık'taki araştırmacılar yakında Jovian-1 adında, bir tarafı üzerine düşen ışığın %99,965'ini emen özel bir "gövde karartıcı" malzeme ile kaplanmış, ayakkabı kutusu büyüklüğünde bir küçük uyduyu fırlatacaklar. Takım, gezegenimizin etrafında yörüngeye giren koyu kaplı uzay aracını yakından takip ederek, malzemenin beklendiği gibi çalışıp çalışmadığını ve uzay yolculuğunun zorluklarına dayanıp dayanamayacağını belirleyebilecek.
Mini uydunun 2026 yılında fırlatılması planlanıyor. Proje, Birleşik Krallık'taki Surrey, Portsmouth ve Southampton üniversiteleri arasındaki bir işbirliği olan Yörünge İçi Eğitim, Öğrenim ve Araştırma Ortak Üniversite Programı (JUPITER) tarafından yönetiliyor.
Gövde karartıcı malzeme, Vantablack'in bir versiyonudur. Bu malzeme, dikey karbon nanotüplerle kaplı bir yüzeye sahiptir ve üzerine düşen neredeyse tüm açılardan ışık dalgalarının neredeyse tamamını emer. Çoğu zaman Dünya'daki en kara malzeme olarak tanımlansa da, bu durum son yıllarda rakipler tarafından tartışılmıştır.
Vantablack 310 adı verilen yeni versiyon, aşırı sıcaklık dalgalanmaları ve kozmik radyasyon bombardımanı gibi uzayın zorlu koşullarına dayanacak şekilde modifiye edilmiştir. Bu malzeme, Vantablack'i ilk kez 2014 yılında geliştiren Surrey Üniversitesi'nden ayrılan bir şirket olan Surrey NanoSystems tarafından oluşturulmuştur.
Şirketten yapılan açıklamada, "En son kaplama teknolojimiz olan Vantablack 310, zorlu LEO ortamına karşı dayanıklılığını korurken, geniş bir görüş açısı yelpazesinde süper kara performans sunuyor" denildi. Açıklamada, hedefin "herkes için sürdürülebilir ve eşit erişimli bir gece gökyüzü" sağlamak olduğu vurgulandı.
Çözülmesi Gereken Başka Sorunlar Var
Gövde karartma, ışık kirliliği sorununa potansiyel bir çözüm sunabilirken, mega takımyıldızların neden olduğu çözülmesi gereken başka sorunlar da hala mevcuttur.
Örneğin, bir uydu ışık kirliliği yaymasa bile, yine de radyo kirliliği yayabilir. Gökbilimciler kısa süre önce, bunun "dönüm noktası" olarak adlandırılan bir duruma yol açabileceğini, bu noktadan sonra yer tabanlı radyo astronominin fiilen imkansız hale geleceği konusunda uyardılar.
Artan uydu sayısı, uzay araçlarının birbiriyle çarpışma olasılığını da artırıyor ve bu da LEO'yu kirleten uzay çöpü miktarını daha da artırıyor. Bu da daha fazla çarpışma olasılığını artırabilir.
Ek olarak, özel uyduların kısa ömürleri vardır ve çoğu sonunda Dünya'ya geri düşer ve gezegenimizin atmosferinde yanarak, gökyüzümüze henüz tam olarak anlamaya çalıştığımız metal kirliliği yayar.
