Gökbilimciler, Güneş benzeri yıldızların ölümünü beyaz cüce yıldız kalıntılarının doğuşuna bağlayan 'kayıp halkayı', 'genç bir vampir' beyaz cüce formunda keşfettiler.
Ancak bu vampir, damarlarınızdaki kanla ilgilenmiyor. Bahsedilen beyaz cüce, Gaia22ayj olarak adlandırılıyor ve yaklaşık 8.150 ışık yılı uzaklıkta bulunuyor. Bu beyaz cüce, eşlik eden bir yıldızdan gelen yıldız plazmasıyla oburca besleniyor.
Bu keşfi yapan ekip, Kuzey Yarımküre üzerinde gökyüzünü tarayarak hızla değişen gök cisimleri olan 'geçici olayları' avlıyordu. Gaia22ayj, başlangıçta hızla titreşen sinyaliyle gökbilimcilerin dikkatini çekti ve bu nedenle bağımsız bir çift beyaz cüce ikilisi olarak sınıflandırıldı.
Ancak, Gaia22ayj'nin daha fazla gözlemi bu teoriyi tam olarak desteklemedi. Gözlemler, onun şimdiye kadar görülen en aşırı titreşen cisimlerden biri olduğunu ve parlaklığının sadece 2 dakika içinde %700 arttığını ortaya koydu.
Bunun nedeni, Gaia22ayj'nin aslında eşlik eden bir yıldızı besleyen bir beyaz cüce olması. Bu ikili sistem, yaşamının (ya da ölümünün) nadir ve kısa süren bir aşamasında bulunuyor.
Ölü yıldızları anlamak
Yıldızlar, nükleer füzyon için gerekli yakıtı tükettiklerinde ölürler. Ne tür bir ölüm ve sonrasını deneyimledikleri, kütlelerine bağlıdır.
Kütleleri Güneş'in sekiz katından fazla olan yıldızlar, şiddetli süpernova patlamalarıyla ölür ve ardından ya yüksek yoğunluklu nötron yıldızları ya da kara delikler haline gelirler. Kütleleri Güneş'e daha yakın olan yıldızlar ise 'nova' olmazlar, bunun yerine beyaz cücelere dönüşen daha sakin değişimler geçirirler.
Kendi Güneş'imiz de yaklaşık altı milyar yıl sonra, şişmiş bir kırmızı dev aşamasında kütlesinin çoğunu attıktan sonra bu ikinci dönüşümü deneyimleyecek ve nihayet sönük bir yıldız koru olarak kalacaktır.
Ancak, Güneş ile benzer kütlelere sahip yıldızların yaklaşık yarısı ikili bir eşlik eden yıldıza sahiptir. Ve eğer eşlik eden yıldızları çok yaklaşırsa, beyaz cüceler yıldız materyalini onlardan alarak ikinci bir yaşam enerjisi elde edebilirler. İşte bu vampir benzeri kütle transfer süreci, tam olarak Gaia22ayj beyaz cücesi ile eşlik eden yıldızı arasında gerçekleşiyor gibi görünüyor.
Gaia22ayj başlangıçta gökbilimcilerin kafasını karıştırmıştı. Işık yoğunluğunun zamanla değişme şekli -ışık eğrisi- bağımsız bir çift beyaz cüce ikilisi için mantıklı değildi.
Daha fazla veri toplandıktan sonra, Gaia22ayj'nin muhtemelen ikinci bir beyaz cüce değil, 'normal' düşük kütleli bir yıldızın yörüngesinde dönen bir beyaz cüce olduğu anlaşıldı. Ve ayrıca, Gaia22ayj'nin yüksek derecede manyetik olduğu ve beyaz cüce bileşeninin hızla döndüğü belirlendi.
Bu durum onlara, dönerek elektromanyetik radyasyonu evrene yayan, kozmik bir deniz feneri gibi çalışan, yüksek manyetikli ölü yıldız olan beyaz cüce pulsarları hatırlattı. Ancak, Gaia22ayj'de bulunan vampir benzeri beslenme süreci genellikle beyaz cüce pulsarlarla ilişkilendirilmez.
Ekip sonunda, Gaia22ayj'nin beyaz cüce pulsarların yaşam döngüsünde bir kayıp halka olduğu, bu cisimlerin nadir ve kısa ömürlü erken bir aşamasını temsil ettiği sonucuna vardı.
Yıldızların bu 'gençlik aşamasının' sadece yaklaşık 40 milyon yıl sürdüğünü düşünürsek, bu keşif daha da heyecan verici. 40 milyon yıl kulağa inanılmaz uzun gelebilir, ancak Güneş gibi yıldızların beyaz cücelere dönüşmeden önce bile yaklaşık 10 milyar yıl yaşadığı düşünüldüğünde nispeten kısa bir süredir. Bu nedenle, bu 'gençlik aşaması' bir yıldızın ömrünün sadece %0,4'ünü oluşturur. Örnek vermek gerekirse, eğer yıldız ortalama bir insan olsaydı, bu gençlik aşaması sadece yaklaşık 107 gün sürerdi.
Yapılan ek gözlemler, bu sistemin güçlü bir manyetik alana sahip olduğunu ve materyali beyaz cüceye yönlendirdiğini doğrulamıştır. Ayrıca, bu sistemin dikkat çekici bir şekilde yavaşladığı da görülmüştür.
